“Het CBR wil het bochtje achteruit langs de stoep, maar wij zetten de auto midden in de straat neer”, zegt Mike Schmidt, docent Rijopleidingen bij de Politieacademie tegen agenten in opleiding Bram (27) en Nataniel (24). “Zo vermijden we obstakels. En bij het keren doen we de auto niet vooruit insteken, maar achteruit. Je moet denken als een diender. Overzicht houden, bijvoorbeeld om een vluchtende scooter in de gaten te houden.”

De Politieacademie kan jaarlijks maximaal 2000 nieuwe agenten opleiden. Omdat de auto belangrijk gereedschap is voor het politiewerk, krijgt iedere nieuwe agent een fulltime rijopleiding van twee weken met een afsluitende toets. Die wordt afgenomen door examinatoren van het CBR. VerkeersPro.nl rijdt een dagje mee met docent Schmidt op de locatie Rotterdam.

Schmidt leert de aankomende agenten zich snel en veilig door het verkeer te verplaatsen. Hij hamert hierbij vooral op de voorbeeldfunctie die de politie heeft in Nederland. “Als wij in een opvallende politieauto rijden, letten mensen op ons. Wij dienen het goede voorbeeld te geven. “

Vrijstelling
De politie heeft indien nodig vrijstelling voor alle regels uit het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens (RVV, red.). “Maar we hebben geen vrijstelling om anderen in gevaar te brengen”, zegt Schmidt. “Bovendien moeten we snel bij de klus aankomen. Dat lukt niet als we onderweg stranden.”

Maar niet alleen het rijgedrag zelf wordt bijgeschaafd. “De leerlingen moeten leren dat ze in een opvallende politieauto rijden”, vertelt Schmidt, die zelf een paar jaar rijinstructeur is geweest onder de vlag van Verkeersschool Rietveld in Den Haag. “Mensen reageren daarop. Ze gaan bijvoorbeeld zachter rijden of doen ineens hun gordel aan.”

De lesauto is een Toyota Prius Hybride met dubbele bediening. Ondanks dat alle toekomstige agenten hun rijbewijs hebben, moet Schmidt toch nog af en toe een rem-ingreep plegen tijdens de rijles. “Iedereen reageert heel verschillend als ze voor de eerste keer een spoedopdracht krijgen. Soms is het nodig in te grijpen. Maar ik pleeg ook een remingreep als iemand niet stil staat bij een stopbord. Inderdaad, vanwege de voorbeeldfunctie.”

Spoedmelding
Ondertussen stopt Bram vrij dicht achter een auto bij het stoplicht. “Wat als we nu een spoedmelding krijgen”, vraagt de rijinstructeur. “Dan staan we vast. Zorg er altijd voor dat er genoeg ruimte tussen jou en je voorganger zit. Dat geeft je vrijheid om te manoeuvreren.”

“We gaan nu met spoed naar het ziekenhuis”, geeft Schmidt opeens opdracht aan Bram. Die denkt even na en geeft gas. Bij de volgende kruising aangekomen remt hij af, leest de verkeerssituatie en kiest de linker voorsorteerstrook om de wachtende auto’s voor het rode licht voorbij te rijden. Stopt, laat de auto’s van links en rechts voorgaan en steekt de kruising over. En weer het gas erop.

“Uitstekend, ik voelde de hele tijd ROB”, coacht Schmidt. “Rust, Overzicht, Beslissen. Zo verlies je maximaal een paar seconden, maar het is wel veilig voor iedereen. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat er iemand is overleden omdat ik dertig seconden te laat bij een melding kwam. De volgende keer moet je wel iets beter contact zoeken met de voorste wachtende bij het stoplicht. Zo weet je zeker dat hij je gezien heeft.”

Voorspelbaar
Tijdens de politierijopleiding is het belangrijk dat de leerling hardop denkt, vindt Schmidt. “Zo wordt hij gedwongen ver vooruit te kijken en vroeg keuzes te maken. Dat maakt zijn weggedrag voorspelbaar en dus veilig.”

De studenten mogen geen licht- en geluidssignalen voeren tijdens de rijopleiding. “We rijden hier dagelijks met tientallen voertuigen. Dan denken mensen dat de Derde Wereldoorlog is uitgebroken”, licht Schmidt toe.

“Daarom is het belangrijk dat mensen niet van ons schrikken, we zijn geen voorrangsvoertuig zonder signalen. Als een leerling opdracht krijgt met spoed ergens naar toe te rijden, moeten anderen niet voor ons stoppen. Tijdens de opleiding leert hij precies waar de grenzen liggen. Híj moet anticiperen op de weggebruikers, niet andersom.”

Rijvaardigheidstest
Reguliere agenten krijgen eens per drie jaar een rijvaardigheidstest. Dan wordt beoordeeld of het nodig is bijscholing te volgen. Maar ook bij de meeste agenten in opleiding is vaak jaren geleden dat ze het B-examen bij het CBR afgelegd hebben. Foutjes in bijvoorbeeld de zithouding, rijstijl of kijktechnieken sluipen er snel in.

“Foutloos rijden bestaat niet, veilig rijden wel”, doceert Schmidt. “Zo is het zeker bij hoge snelheden bijvoorbeeld erg belangrijk het stuur met beide handen op de juiste wijze goed vast te houden. Zo blijft de auto beter in balans als je per ongeluk een stoeprand raakt.”

Rijsimulator
Een vast onderdeel van de rijopleiding bij de politie is het gebruik van een rijsimulator. Terwijl een leerling het lesprogramma volgt in de simulator, kijken zijn collega’s op grote schermen mee in een lokaal ernaast. Vervolgens geven ze feedback op elkaar.

“Erg leerzaam”, vindt Schmidt. “De leerlingen kunnen per moment achteraf aangeven wanneer zij vinden dat iemand iets fout of juist goed gedaan heeft. Daar leert de hele groep van.”

Bart Pals