Kandidaten die zakken voor het bromfietspraktijkexamen, denken dat het komt ‘door de zenuwen’ (75%) of ‘door de bijzondere omstandigheden tijdens het examen’ (23%). Volgens de rijinstructeurs zijn de belangrijkste redenen ‘door de zenuwen’ (43%) of ‘door te weinig lessen’ (42%). Dat blijkt uit het evaluatierapport ‘Prakijkexamens bromfiets en brommobiel’ van DHV, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Gemiddeld 79% van de kandidaten slaagt de eerste keer voor het examen. Hoe meer lessen een kandidaat volgt, hoe hoger het slagingspercentage.

Lessen en examen

64% van de kandidaten geeft aan dat de lessen en het examen hen erg hebben geholpen om veiliger te rijden. De meeste rijinstructeurs (65%) geven aan dat de kandidaten precies voldoende lessen hebben gehad, 19% spreekt van ruim voldoende lessen en 16% geeft aan dat de kandidaat onvoldoende lessen heeft gevolgd. Bij het laatste percentage gaat het met name om kandidaten die zijn gezakt.

De kandidaten zijn erg positief over het verwachte nut van de praktijklessen en het praktijkexamen, zo meldt het onderzoek. Bijna twee derde (64%) zegt dat de lessen en het examen hen erg hebben geholpen om veiliger te bromfietsen en bijna een derde (31%) zegt dat ze enigszins hebben geholpen.

Kosten bromfietsopleiding

Een praktijkles kost gemiddeld € 40,00 en kandidaten volgen gemiddeld 4,9 lesuren. Totale kosten voor kandidaten die voor de eerste keer examen doen, zijn gemiddeld € 390,00 (theorieopleiding en examen: € 71,00; praktijkopleiding en praktijkexamen: € 319,00). Voor kandidaten die voor de tweede keer examen doen is dat gemiddeld 6,3 rijlessen van 60 minuten

Rijscholen investeren voor de aanschaf van bromfietsen gemiddeld € 5000. Daarnaast investeren zij gemiddeld € 1500 in de opleiding van rijinstructeurs. 22% van de rijscholen geeft aan de investeringen al terugverdiend te hebben, de overige 78% verwacht de investering binnen 22 maanden terug te verdienen.

Rijbewijs

Kandidaten geven aan dat er voldoende aanbod van opleiders is voor het bromfietsrijbewijs en dat de kwaliteit van de opleiding over het algemeen goed is. Wat betreft de uitvoering van het praktijkexamen wordt slechts één belangrijk knelpunt ervaren: de reserveringstermijnen voor het examen. Dat wordt vanaf half juni opgelost door de minimale leeftijd van het theorie-examen te verlagen naar 15,5 jaar.

Met het CBR is afgesproken dat eerste en herexamens binnen zeven weken worden afgenomen. De feitelijke reserveringstermijn bedraagt gemiddeld twee à drie weken en blijft dus binnen de gemaakte afspraken, zo conluderen de onderzoekers.

Brommobiel examen

Het brommobielexamen is nog altijd niet populair. In totaal zijn er slechts 127 brommobiel examens afgenomen. Ook voor het brommobiel examen geldt dat het aantal afgenomen examens achter blijft bij de gemaakte prognose van 100 examens per maand. Bij het praktijk-examen is het gemiddelde slagingspercentage 69%.

Opvallend is dat examinatoren aangeven aan dat zij niet in staat zijn een goed oordeel over de kandidaat te geven. Dit heeft te maken met de vorm van het brommobiel-examen, waarbij op een besloten terrein alleen de uitvoering van de oefeningen worden beoordeeld door de examinator.

Technische voertuigbeheersing

Gezien het geringe aantal kandidaten kan er in principe vanuit gegaan worden dat er voldoende aanbod van brommobiel-opleiders is, vindt DHV. Rijscholen geven echter wel aan dat verkeerde accenten worden gelegd doordat eenzijdig de technische voertuigbeheersing wordt getoetst. Ook vindt men dat de examinator onvoldoende tijd heeft om een betrouwbare beoordeling te geven (45%), er onvoldoende examenplaatsen zijn (62%) en dat de wachttijden relatief lang zijn (21%).

Anders dan op voorhand verwacht, bestaat 51% van de kandidaten voor het brommobiel examen uit jongeren jonger dan 18 jaar.  Daarom wil de minister vanwege de verkeersveiligheid onderzoeken of in het praktijkexamen, en daarmee in de rijopleiding, alsnog andere accenten moeten worden gelegd, zoals toetsing van verkeersdeelneming. Hierbij dient echter wel rekening gehouden te worden met het feit dat slechts een gering aantal mensen het brommobiel examen aflegt.

Bromfietsrijles

Verder wil de minister ook nog laten onderzoeken in hoeverre er effecten zijn op de verkeersveiligheid wanneer aan meer dan twee bromfietsleerlingen tegelijk wordt lesgegeven. Het gaat hier om het effect op de verkeersveiligheid in het algemeen, het effect op de veiligheid tijdens de lessen en om het effect op de veiligheid tijdens de verkeersdeelname wanneer men het rijbewijs behaald heeft.

Om de kwaliteit van het CBR-praktijkexamen AM2 (Bromfiets) te verbeteren, komt er meer aandacht voor de onderdelen rijden met een veilige snelheid en rijden met voldoende ruimte rondom de bromfiets.  Die aanpassingen moeten bijdragen aan een meer op verkeersveiligheid gerichte attitude. “Dit kan bereikt worden door meer aandacht te besteden aan de integratie van de theorie- en praktijkopleiding”, schrijft minister Schultz van Haegen aan de Tweede Kamer.

CBR

In totaal zijn er door het CBR in de periode tussen maart en december 2010 25.531 praktijkexamens afgenomen. Ondanks dat het aantal afgenomen examens achter blijft bij de gemaakte prognose van 5.000 examens per maand, zijn de onderzoekers positief in hun evaluatie van de praktijkexamens bromfiets en brommobiel.

Bart Pals