Training van uur in rijsimulator verbetert gevaarherkenning

Een korte training van ongeveer een uur in een rijsimulator verbetert de manier waarop jongeren gevaar in het verkeer herkennen en erop inspelen. Ook is het beter om gevaarherkenning te toetsen met filmbeelden dan foto’s. Dit blijkt uit onderzoek waarop SWOV-onderzoeker Willem Vlakveld onlangs is gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In zijn promotieonderzoek liet Vlakveld drie groepen automobilisten filmbeelden van verkeerssituaties bekijken. De automobilisten waren ingedeeld in ‘ervaren bestuurders’, jonge rijschoolleerlingen en oudere rijschoolleerlingen.

Rijschoolleerlingen

De oogbewegingen van deze proefpersonen werden met een eyetracker gevolgd. De jongere rijschoolleerlingen bleken duidelijk niet te weten waar ze moesten kijken, omdat ze – door gebrek aan rijervaring – niet weten welke gevaren ze kunnen verwachten.

Daarnaast liet Vlakveld jongeren ook een gevaaranticipatietraining volgen in een rijsimulator. Hierbij stond de onderkenning van risico’s centraal. Na deze training bleek de getrainde groep significant meer oog te hebben voor latente gevaren in het verkeer dan de nietgetrainde groep.

CBR

Het onderzoek van Willem Vlakveld startte eind 2007. Tussentijdse resultaten leidden er in 2009 al toe dat het CBR voor het rijbewijs B een gevaarherkenningstoets in het theoriegedeelte van het examen opnam.

Vlakveld concludeert echter dat gevaaranticipatie beter kan worden getoetst aan de hand van bewegende beelden. De CBR-toets bestaat eruit dat examenkandidaten op foto’s van verkeerssituaties moeten aangeven of en, zo ja, hoe zij hun rijsnelheid zouden aanpassen. Bij een filmtoets is het moeilijker om te slagen op basis van alleen examentraining (het maken van oefenopgaven) en zullen kandidaten genoodzaakt zijn zich daadwerkelijk te bekwamen in gevaaranticipatie.

Gevaaranticipatietraining

Behalve voor een CBR-toets met bewegend beeld, pleit Vlakveld er ook voor om een gevaaranticipatietraining in de rijopleidingen op te nemen. Het onderzoek toont aan dat jonge, beginnende bestuurders slecht zijn in gevaaranticipatie: ze zien de gevaren niet, onderkennen de risico’s niet en ze accepteren te veel risico’s.

De slechte gevaaranticipatie is voor een groot deel te wijten aan een gebrek aan rijervaring. Dat gebrek aan gevaaranticipatie kan echter met een vrij eenvoudige training worden opgeheven, zo heeft Vlakveld gemerkt. Hij pleit er daarom voor om een dergelijke training in gevaaranticipatie op te nemen in de rijopleiding.