De personen die bij het CBR verantwoordelijk zijn geweest voor het beheer van het pensioenfonds, hebben er een potje van gemaakt. Dat blijkt uit onderzoek van Integis. Bestuurders hebben geschoven met miljoenen, terwijl de notulen over deze beslissingen vaak ontbraken. Hierdoor werd het een financiële warboel. Ook is er ‘overrente’ (extra behaald rendement) op de pensioengelden gebruikt door het CBR voor het opzetten van commerciële activiteiten. Er is echter geen fraude geconstateerd door de accountants van Integis.

Aanleiding voor dit onderzoek waren herhaaldelijk door de ondernemingsraad (OR) van het CBR geuite vermoedens dat zich in het verleden onregelmatigheden hebben voorgedaan rond de pensioengelden van medewerkers van het CBR. Het onderzoek richtte zich op geldstromen van de Stichting Toeslagfonds CBR in de periode van 1980 tot en met 2010. Het toeslagfonds is ingesteld om de pensioenen mee te kunnen laten stijgen met de inflatie.

Onderzoek

De bevindingen van het onderzoek laten zien dat regelmatig door verschillende verantwoordelijke betrokkenen besluiten zijn genomen waarbij ieder afzonderlijk vraagtekens kunnen worden geplaatst. Die vraagtekens hebben vooral betrekking op het niet-voldoen aan formele regels, soms als uitvloeisel van pogingen om de nadelige gevolgen van eerdere beslissingen te repareren.

Zo ontbreken diverse jaarverslagen van de pensioenfondsen. Verder is in 2008 is een bedrag van € 3,5 miljoen aan een depot van de stichting onttrokken en betaald op de bankrekening van CBR. De betaling hing samen  met een bijdrage van STF in de aanpassing van de pensioenrechten van 55-minners, zoals in de CAO was overeengekomen met de vakbonden. Dat is in in strijd met het doel in statuten van STF.

Jaarverslag

Verder zijn er gedurende meerdere jaren indexeringskoopsommen onttrokken, terwijl dat niet in de jaarverslagen van STF was opgenomen. Tot en met 1999 is een totaalbedrag van ruim fl. 81 miljoen aan positieve overrente behaald. Hiervan is een bedrag van ruim fl. 40 miljoen ten gunste van het resultaat van CBR geboekt. Dat geld is onder meer gebruikt voor regiokantoren en commerciële activiteiten.

Zo is er begin deze eeuw extra behaald rendement op pensioengelden gebruikt voor de aankoop van de deelnemingen NEA Beheer BV, TSM Holding BV, NTH BV en Traffic Test BV. Dat was goedkoper dan ‘lenen bij de bank’. CBR wilde zich met de investeringen ontwikkelen tot een toonaangevend internationaal instituut op het gebied van verkeersveiligheid. Een volgend kabinet achtte echter een combinatie van publieke en private activiteiten ongewenst en vond dat het CBR deze onderdelen weer moest verkopen.

Directie

De ongewenste verwevenheid tussen STF en CBR manifesteert zich ook op het personele vlak. Het blijkt dat directieleden van CBR tevens voorzitter of lid waren van het bestuur van STF en de andere entiteiten. Zo trad het voormalig hoofd C&F (controlling en finance) van CBR tevens op als administrateur van STF, SPrePF, SPF-0 en SPF.

Ook het archief is een rommeltje en incompleet, zodat de volledigheid van het onderzoek niet is gewaarborgd. Daarnaast kan de juistheid van een aantal documenten ter discussie worden gesteld, volgens het onderzoek. Zo hebben zij waargenomen dat medewerkers van CBR besluiten en correspondentie (bewust) niet hebben vastgelegd.

Communiceren

In een intern memo van de heer Tau aan de heer Schenk uit april 2001 is de volgende tekst opgenomen: ‘Laten we in het vervolg dit soort zaken, zoals oorspronkelijk, mondeling communiceren in plaats van dit onnodige formele schrijven’.

Als gevolg van dit alles is de inzichtelijkheid van de financële overboekingen sterk afgenomen en nam daardoor het risico toe op onvolledige en/of onjuiste correctieboekingen. “Wij gaan er van uit dat diverse door ons geconstateerde tekortkomingen het gevolg zijn geweest van het gebrek aan overzicht dat voortvloeide uit de inmiddels zeer gecompliceerde structuur die was ontstaan. Een complexiteit die overigens naar ons inzicht vermijdbaar was geweest”, vinden de onderzoekers.

Overeenstemming

Integis laat het aan de nieuwe CBR-directie en OR over om overeenstemming te bereiken over een eventuele financiële afdoening en stelt daarbij dat de redelijkheid van partijen voorop moet staan. Een strafrechtelijk vervolg achten de onderzoekers niet nodig, omdat er geen persoonlijke zelfverrijking is geconstateerd.

Sinds het aantreden van de huidige directie in 2010 is in goede samenwerking met de Raad van Toezicht, OR, medewerkers en vakorganisaties inmiddels veel veranderd en verbeterd. Het CBR-personeel is sinds januari dit jaar aangesloten bij pensioenfonds ABP.

OR

De OR weet nog niet of hij helemaal tevreden is met de uitkomst van het Integis-onderzoek. Die had graag een onafhankelijk forensisch accountantsonderzoek naar zowel de pensioenen als het (verdampen) van het eigen vermogen van het CBR gezien. Het onderzoek van Integis heeft zich gericht op de financiële geldstromen van het Toeslagfonds.

“De ondernemingsraad zal het eindrapport van Integis nader onderzoeken. Pas daarna zal de ondernemingsraad een zorgvuldig standpunt in kunnen nemen over het vervolg”, schrijft OR-voorzitter Cees Lange

Bart Pals

Dowload:
– rapport met begeleidende brief begeleidingscommissie
– bijlagen bij rapport