“Angst is de beste raadgever die er is.” Dat stelde Sjaak de Coninck in de workshop ‘Verkeersangst’ die hij gaf tijdens de Lesauto Testdag 2013. Maar omdat de angst voor die angst belemmerend werkt, ontwikkelde hij een eenjarige opleiding om rijinstructeurs om te leren gaan met personen die bang zijn om te rijden. “Het begint bij écht begrijpen wat verkeersangst is. Want door goedbedoeld te zeggen ‘Je bent niet de enige’ en ‘Het komt allemaal wel goed’ wordt dat bange gevoel vaak alleen maar groter gemaakt.”

De opleiding tot Rijinstructeur+ wordt gegeven door gecertificeerde NLP-trainers en een psycholoog. Door middel van theoretische en praktijkgerichte lessen worden rijinstructeurs voorbereid op hun examen met als inzet een NLP-Practitioners-certificaat, specialisatie ‘verkeersangst’.

Verkeersangst

“In Nederland heeft 1 op 10 rijbewijsbezitters verkeersangst. Dat is een gigantische doelgroep”, aldus Sjaak de Coninck tijdens zijn workshop. Met het opleiden van rijinstructeurs binnen het specialisme, vreest hij dus allerminst voor zijn eigen baan, zo verzekerde hij de aanwezigen. “Het probleem is zó groot, dat kunnen we zelfs met deze hele zaal niet aan.”

Binnen de R+-opleiding wordt allereerst gericht gewerkt aan de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemende instructeurs. “Als je leert hoe je je eigen weerstanden en uitdagingen kunt overwinnen, is die ervaring een vertrekpunt van waaruit je anderen nog beter kunt helpen. In dat kader vinden mentorgesprekken plaats en zullen deelnemers van de opleiding de technieken eerst zelf ervaren, voordat ze ze op anderen gaan toepassen.”’

Misverstand

De Coninck verduidelijkte meermaals dat verkeersangst niet hetzelfde is als faalangst. “Bij faalangst denk je dat je zakt. Help! Paniek! En dan zak je vaak ook. Dat is iets anders dan wanneer je bang bent in het verkeer.” Een van de zaken die een rijinstructeur aangeleerd krijgt, is het letten op uiterlijke signalen: een snel kloppende halsslagader van de leerling bijvoorbeeld kan een belangrijke aanwijzing zijn voor de angst die hij ervaart. “Instructeurs worden getraind om die signalen op te merken en ermee aan de slag te gaan.”

Volgens De Coninck gaat het vooral om het veranderen van gedrag van de leerling met verkeersangst “Wanneer je gedrag verandert, verandert de omgeving mee. Een gepest kind bijvoorbeeld, zal ook in een nieuwe omgeving gepest worden als hij hetzelfde gedrag blijft vertonen. Maar wanneer het kind zelf van houding verandert, is de kans dat het getreiter stopt veel groter.” En zo is het volgens de trainer ook met verkeer. ‘Het is wat het is’. “Maar hoe je je gedraagt binnen dat verkeer, dáár heb je wel invloed op.”

Technieken

Om die gedragsverandering voor elkaar te krijgen, gebruikt hij eenvoudig toepasbare technieken. “Automobilisten zeggen soms: ‘Ik ben zó bang, dadelijk val ik flauw’. Maar ik weet dat dat niet lukt met zoveel stress in hun lijf. Ik kan dus met een gerust hart zeggen: ‘Doe maar, probeer maar’. Ze merken vervolgens dat er niets gebeurt en dat geeft vertrouwen.”

“De symptomen van de rijbewijsbezitters worden tijdens de eerste lessen gegarandeerd erger”, zo stelde De Coninck. “Door de training komen onderdrukte gevoelens naar boven. Als je naar de dokter gaat met pijn en hij drukt op de goede plek, dan doet het ook even extra zeer.” Volgens de trainer kunnen instructeurs beter van tevoren al aangeven dat dit het geval zal zijn. “Als ze dan merken dat het klopt wat er verteld werd, dan hebben ze vervolgens ook vertrouwen in de rest van het verhaal, namelijk dat de symptomen ook weer af zullen nemen.”

Ervaring

Volgens de trainer zijn mensen met verkeersangst vaak bang om de controle kwijt te raken. “Kun je nagaan wat er gebeurt met zo iemand als de begeleider steeds afremt of het gaspedaal verder indrukt. Daar moeten rijinstructeurs rekening mee houden.” Opvallend genoeg komt hij naar zijn zeggen zelfs hulpverleners met vormen van verkeersangst tegen. “Ze durven zelf wel met 200 kilometer per uur over de snelweg te rijden, maar kunnen niet als bijrijder in een voertuig met die snelheid zitten. Want ze zijn dan de controle kwijt.”

In de training is tijd ingeruimd om naast reële angst ook met irreële angsten om te leren gaan. “Want je kunt wel zeggen dat er niks aan de hand is, omdat de persoon in kwestie prima rijdt, maar voor diegene is er wel degelijk iets mis. Als je ontkennend reageert zijn er mensen die zeggen ‘hij zegt dat ik niks heb, dus ik heb niks’. Het idee van er zit een steen in je schoen, maar je kunt er nog best mee lopen. Maar ondertussen zijn die mensen nog steeds angstig. Anderen zijn ten einde raad omdat ze niet meer weten bij wie ze wel met hun probleem terecht kunnen.”

Houding

Ook aan de fysieke houding van personen met verkeersangst wordt in de methode van De Coninck aandacht besteed. “Je ziet vaak dat ze met hun stoel veel te ver naar voren en dus te dicht op het stuur gaan zitten. De regel dat je je polsen op het stuur moeten kunnen leggen, daar ben ik het dan ook niet mee eens. Als je er zo dicht op zit en je gaat naar links, dan snij je die bocht vaak automatisch af, omdat het zicht door de raamstijl beperkt wordt.”

Hij greep daarnaast de gelegenheid aan om aan te geven dat het stuur overpakken als de stoel zo ver naar voren staat, uit den boze is. “Stel je voor dat precies op dat moment de airbag uitklapt. De arm van de leerling knalt dan tegen zijn neusbotje, waarna de klap in zijn schedel doortrekt. Vervolgens gaat het licht uit.”

Excuses

Voor de trainer blijft angst een goede raadgever. “De basisreactie bij dat gevoel is aanvallen of vluchten. Dat kan en wil ik met mijn trainingen niet wegnemen.” Wel wil hij mensen helpen bij wie die angst buitenproportioneel of hinderlijk wordt. Ter illustratie het voorbeeld van een man met rijangst die hij ooit coachte. De man was met zijn vrouw op weg naar hun vakantiebestemming en reed over de Zeelandbrug toen hun caravan door de wind een zwieper maakte. “Die man heeft geen vakantie gehad, omdat hij toen al wist dat hij ook weer een keer de terugreis zou moeten maken.”

“Op de terugweg kreeg hij het in de buurt van diezelfde brug te kwaad”, vertelt hij. “Hij vroeg aan zijn vrouw of zij misschien wilde rijden, want hij voelde zich niet lekker. En na die reis had hij opeens grote interesse in treinen en reizen met het openbaar vervoer. Want auto’s vond hij slecht voor het milieu enzo.” Volgens De Coninck waren er slechts vijf weken van training nodig om de man zonder problemen de snelweg op te krijgen. “Vijf weken en hij was over zijn snelwegangst heen.”

Roosmarijn Dierick

Training

Voor diegenen die geïnteresseerd zijn in de praktische toepassing van NLP tijdens het begeleiden van rijangstige rijbewijsbezitters, geeft Sjaak de Coninck in samenwerking met VerkeersPro enkele 1-daagse trainingsdagen voor NLP en verkeersangst. Het is een voordelig voorproefje op de complete Rijinstructeur+-opleiding.

Een van de trainingsdagen zit inmiddels helemaal vol. Voor de andere drie dagen zijn nog beschikbaar: slechts 2 plaatsen voor Eindhoven (dinsdag 12 november), 3 kaarten voor Hoofddorp (donderdag 14 november) en voor de training in Assen (maandag 18 november) zijn inmiddels nog slechts 4 plekken vrij. Voor meer informatie en aanmelden, klik hier.