Als een Arubaan ervoor kiest om zijn rijbewijs via een rijschool te halen, dan krijgt hij ruim 80 procent van de opleidingstijd met theorielessen te maken. Dat is precies het omgekeerde van de situatie in Nederland. Maar ondanks de vele aandacht voor de theoretische kant van het autorijden, heeft Aruba weer met andere problemen op het gebied van de verkeersveiligheid te kampen, zo stelt Chris Verstappen, directeur van de Nederlandse verkeersleermiddelenleverancier Verjo in zijn column voor VerkeersPro.nl. 

Lees hieronder zijn column: 

COLUMN – De examens op Aruba worden bij een speciale afdeling ‘rijbewijzen en rijexamens’ van de politie afgelegd. Het theorie-examen wordt mondeling afgenomen, waarbij er veel aandacht is voor de verkeersregels en de verkeersborden, zo vertelde afdelingshoofd Soemers me tijdens mijn bezoek. De vragen zijn dusdanig dat er gegarandeerd kan worden dat kandidaten die slagen de verkeersregels kennen. Gokken is zo goed als onmogelijk. Een kandidaat moet eerst geslaagd zijn voor het theorie-examen voordat het praktijkexamen mag worden afgelegd.

Praktijkexamen

Áls een kandidaat er al voor kiest om rijlessen te nemen, dan gaat het slecht om een paar uur. De meeste kandidaten kunnen immers al rijden voordat ze bij een rijschool komen, legde rijschoolhouder Jairo Maduro me uit. De rijschool zet vervolgens alleen de puntjes op de ‘i’ richting het praktijkexamen en laat de kandidaat tijdens de lessen ervaren wat de examinatoren van hem verwachten.

Tijdens het praktijkexamen rijden altijd twee examinatoren mee. Dit zijn politieagenten. De meeste kandidaten leggen het examen in een auto met automaat af en krijgen dan een rijbewijs dat ook geldig is voor een schakelauto. Op dit moment is het daarnaast voldoende als er in de auto alleen een handrem als hulpmiddel voor de examinator aanwezig is. De echte rijscholen hebben een auto met dubbele bedieningen, maar  helaas kan een kandidaat ook met een eigen auto komen. En omdat het gebied met de omvang van het waddeneiland Texel niet erg groot is, is er maar een beperkt aantal examenroutes. Er worden ook geen bijzondere verrichtingen uitgevoerd.

Rijbewijs

De ruimte op een Arubaanse weg is dusdanig dat bijzondere verrichtingen niet echt nodig zijn. Echter dit betekent niet dat het halen van een rijbewijs makkelijk is. Een lastige hobbel is en blijft het halen van het theorie-examen. Hier wordt dan ook veel tijd in geïnvesteerd door de rijscholen en kandidaten. Naar zeggen van de Arubaanse rijschoolhouder Eddie Benneth gaat het om ruim 80 procent van de opleidingstijd.

En ook al heeft Aruba de omvang van het waddeneiland Texel, er is wel veel verkeer. Een groot deel van de zeven hoofdwegen is geasfalteerd, maar in de meer afgelegen gebieden (zowel bewoond als onbewoond) zijn de meeste wegen onverhard. Op Aruba is één snelweg te vinden die dwars over het eiland loopt. De maximale snelheid is daar 80 kilometer per uur.

Verkeersregels

Over het algemeen zijn de verkeersregels hetzelfde als in Nederland. Er is alleen één grote uitzondering. Want op een T-splitsing moeten de bestuurders die op de doodlopende weg de T-kruising naderen, de andere bestuurders op de doorgaande weg voor laten gaan. Helaas voor toeristen wordt dit niet met verkeersborden aangegeven en is het daarom lastig om deze verkeersregel consequent toe te passen. Tot nu toe heb ikzelf de logica van deze verkeersregel nog niet kunnen ontdekken. Misschien is het heel logisch, maar is het een verkeersregel die in Europa onbekend is. Maar ook Wilfred Hart, een Arubaanse verkeersdeskundige, kon het niet verklaren.

Toen ik voor het eerst op Aruba kwam, was ik verrast door het rustige verkeer. Dat terwijl er toch een grote doorstroomsnelheid is. Het valt vooral op als je over een rotonde rijdt, want wat gaat dat snel en efficiënt. Maar als je enkele dagen op Aruba bent, dan begint op te vallen dat vele bestuurders erg geautomatiseerd rijden en niet het onverwachte verwachten. Zelf ga je ook zo rijden als je niet oplet. De reden is dat het gebied waarbinnen je rijdt relatief klein is en je dus vrij snel de wegen kent en denkt te weten wat je kunt verwachten. Bijna altijd klopt dit, maar tja, soms is het toch anders.

Verkeersslachtoffers

Het verkeersgedrag en die vertrouwdheidfactor zijn ook de reden dat er relatief veel dodelijke verkeersslachtoffers vallen in het Arubaanse verkeer. Dit is dan ook het grote probleem met de verkeersveiligheid. De ongevalcijfers zijn vergelijkbaar met de cijfers van Nederland in de jaren ’80. Om verkeersveiligheid te vergroten moet er aandacht zijn voor handhaving (enforcement), de kwaliteit van wegen (engineering) en educatie.

Met name wat betreft de kwaliteit van de wegen is er veel te winnen in Aruba. Daar zitten alleen wel hoge kosten aan. Te denken valt aan onderhoud van het wegdek en het aanbrengen en onderhouden van consequente belijning. Maar met relatief lage kosten is er op het gevoed van educatie ook nog veel te verbeteren.

Gevaarherkenning

Persoonlijk denk ik dat als er meer aandacht voor gevaarherkenning en de ’taal van de weg’ in zowel het theorie-examen als het praktijkexamen komt, er nog veel te winnen valt. Beginnende bestuurders worden dan geconfronteerd met het feit dat er veel meer is dan alleen verkeersregels. Deze verandering hoeft niet veel te kosten. Er moet dan wel in het oog worden gehouden dat er meer dan voldoende aandacht aan de verkeersregels besteed blijft worden. Want dit is en blijft de basis van juist verkeersgedrag.

Een onderdeel van de verandering zou het gebruik van een simulator kunnen zijn. Het is dan makkelijk om het handelen in onverwachte situaties te oefenen. Omdat Aruba relatief klein is en de verkeerssituaties heel bekend zijn voor de inwoners, worden ze immers niet regelmatig met afwijkende situaties geconfronteerd. Ook zou de simulator de kandidaten nog beter voorbereiden op het rijden in druk verkeer, zoals in Europa en in Amerika. Het zou al veel winst opleveren als beroepschauffeurs op deze manier getraind worden. Ze zijn immers het visitekaartje van de verkeersveiligheid, zeker de taxichauffeurs.

Campagnes

Net als in Nederland is er ook op Aruba een probleem met onveilig verkeersgedrag als mobiel bellen tijdens het rijden en het rijden onder invloed van alcohol en drugs. Dit zijn elementen die veel tijd kosten om te veranderen. Campagnes regelmatig herhalen is noodzakelijk om langzaam een mentaliteitsverandering te realiseren.

Tijdens mijn vakantie op Aruba heb ik diverse vakspecialisten mogen ontmoeten die gedreven zijn om de verkeersveiligheid daar fors te verhogen. Vakspecialisten die in Nederland gerespecteerd zouden worden. Geef ze de ruimte en de verkeersveiligheid in Aruba zal snel verbeteren. Ik denk dat wij hier vanuit Nederland weinig aan kunnen toevoegen.

Chris Verstappen, directeur van verkeersleermiddelenleverancier Verjo