Nederlandse gemeenten hebben in de afgelopen paar jaar nog mondjesmaat werklozen omgeschoold tot rijinstructeurs. Dat blijkt uit een rondgang van VerkeersPro langs diverse grote gemeenten in Nederland. De WW’ers die wél via die weg de branche binnengekomen zijn, hebben niet met een hele groep tegelijk, maar individueel een traject gevolgd, zo wordt gesteld. De meeste gemeenten zeggen op dit moment niet of amper omscholingen voor de rijschoolbranche te verzorgen, omdat ze de vraag in de markt in het oog houden.

In de periode van 2008 tot 2012 werden honderden werklozen via UWV-trajecten omgeschoold tot rijinstructeur. Volgens officiële cijfers ging het om 560 personen, maar binnen de branche bestaat het vermoeden dat het om veel meer werklozen ging. De opleidingskosten werden door het UWV vergoed en het was mogelijk om met behoud van uitkering een rijschool te starten.

Omscholing

Gesubsidieerde startende rijscholen wonnen als gevolg daarvan leerlingen door te stunten met lage lesprijzen, terwijl de rijscholen die hun inkomen volledig uit hun lesgelden moesten halen, minder ver mee konden gaan met die stuntprijzen. Naast het UWV boden ook gemeenten omscholingstrajecten aan. Maar op welke schaal dit tegenwoordig nog het geval is, konden zowel het UWV als de Vereniging van Nederlandse Gemeenten niet zeggen.

Het UWV stopte per 1 januari 2012 met het subsidiëren van werklozen tijdens hun opleiding tot rijinstructeur. Dit omdat op de opleidingsbudgetten bezuinigd moest worden. In 2013 rondden nog slechts tien personen hun omscholing tot rijinstructeur via het UWV af, zo liet een woordvoerder eerder al weten. Er werden ook geen nieuwe leer-werktrajecten gestart. Nu blijken ook gemeenten tegenwoordig over het algemeen erg terughoudend te zijn in het scholen van werklozen tot rijinstructeur. De situatie van een teveel aan omscholingentrajecten lijkt dus voorbij te zijn.

Chauffeur

In de gemeente Breda zijn in de afgelopen vier jaar naar schatting nog altijd tien personen gestart met een omscholingstraject tot rijinstructeur. Volgens een woordvoerder van de Brabantse gemeente zijn daarvan inmiddels drie personen uit hun uitkeringssituatie en aan de slag als instructeur, één persoon is nog bezig met het traject. “Het gaat bij ons uitsluitend om individuele gevallen, geen klassen vol. We werken als gemeente samen met een leerwerkbedrijf in de regio, omdat daar wordt bemiddeld met werkgevers uit de branche. Die schakeling vinden we belangrijk.”

De gemeente Almere kan slechts vertellen dat in 2013 twintig mensen een opleidingstraject volgden dat met ‘rijden’ te maken had. “Het gaat dan om om- en bijscholing om bijvoorbeeld vrachtautochauffeur of rijinstructeur te worden, maar om hoeveel opleidingen tot rijinstructeur het ging, kunnen we niet zien. Het gaat in ieder geval niet om reguliere trajecten, maar ons registratiesysteem laat niet toe dat wij het verder op zo’n fijnmazige manier kunnen uitzoeken.”

Traject

In Amsterdam werd zo’n vier jaar geleden nog een klas van achttien personen samengesteld voor een gemeentelijk omscholingstraject tot rijinstructeur. “Zo’n 80 procent van die groep is geslaagd en het overgrote gedeelte is in loondienst terechtgekomen. Maar na die keer is de omscholing in groepen niet meer voorgekomen”, zo laat een woordvoerster van de Dienst Werk en Inkomen van de hoofdstad weten. “Misschien is er nog een keer iemand individueel omgeschoold, omdat het bijvoorbeeld echt een grote droom van die persoon was. Maar áls dat al is voorgekomen, dan is het aantal absoluut te verwaarlozen.”

Ze geeft daarbij aan dat het niet uitgesloten is dat ook in de toekomst nog individuele trajecten zullen plaatsvinden. “We bieden het traject gezien de markt niet standaard aan, maar het is nog wel mogelijk om op aanvraag in die richting te worden omgeschoold. Het traject is toentertijd overigens wel pittig gebleken. Oorspronkelijk werd er zes maanden voor gereserveerd, maar daar zijn in overleg met de cursisten enkele maanden bovenop gekomen. Het bleek niet iets wat je ‘even’ doet.”

Contract

Rotterdam zegt ook alleen in speciale gevallen omscholingstrajecten tot rijinstructeur aan te bieden. “Wij hebben vanuit de gemeente geen groepstrajecten om mensen met een bijstandsuitkering te begeleiden naar een baan als rijinstructeur. En met individuele routes werken we in principe niet. Scholingstrajecten worden alléén ingezet als er afspraken met werkgevers zijn over de mogelijkheid om de cursisten na het volgen van de scholing een contract aan te bieden”, zo wordt gesteld.

In Eindhoven zijn de afgelopen twee jaar geen kandidaten geschoold of omgeschoold tot instructeur voor kandidaten in de lesauto. “We hebben wel werklozen tot taxi- en vrachautochauffeur opgeleid”, zo laat een woordvoerster weten. “We kijken altijd naar de kortste weg naar arbeid. Heeft iemand bijvoorbeeld een taxipas, dan gaan we in die richting aan de slag. Maar naar de omscholing tot rijinstructeur was in onze gemeente geen vraag.”

Begeleiden

In Groningen wordt een hele duidelijke lijn getrokken. “Wij bieden werklozen geen omscholingstrajecten in die richting aan en dat hebben we in de afgelopen paar jaar ook nooit gedaan. Er zijn simpelweg te weinig uitstroommogelijkheden in deze specifieke branche”, aldus een woordvoerder. “We kijken naar de behoefte van de markt en passen daar onze trajecten op aan. Die behoefte bestaat op dit moment niet. Dan is het simpel: we beginnen er niet aan.”

Dit standpunt komt overeen met de stellingname van de gemeente Tilburg: “Wij scholen wel degelijk om, maar niet in de hoek van rijinstructeurs. Dat doen we op dit moment niet, maar hebben dat in de voorbije jaren ook niet gedaan. We anticiperen op de markt, kijken naar de vraag en wat de waarschijnlijke ontwikkelingen voor de toekomst zijn. Het mag duidelijk zijn dat nóg meer rijinstructeurs in de branche absoluut niet nodig zijn.”

Incidenteel

Ook een woordvoerder van de gemeente Enschede zegt zich niet te kunnen herinneren dat er in de afgelopen jaren omscholingen tot rijinstructeur via een gemeentelijk traject hebben plaatsgevonden. “Misschien is dat in het verleden een enkele keer het geval geweest, maar zowel ik als mijn collega’s schiet niks te binnen. Dat is eigenlijk ook logisch, want wij kijken naar de markt om te zien waar kansen voor werklozen liggen. Als je kijkt naar de rijschoolbranche is de situatie duidelijk als je het mij vraagt. Het heeft gewoon geen zin om op te leiden voor een beroep dat al door meer dan voldoende personen wordt uitgeoefend.”

VerkeersPro benaderde de vijftien grootste steden van Nederland om data met betrekking tot gemeentelijke omscholingen te delen. De gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Tilburg, Groningen, Almere, Breda en Enschede gaven hieraan gehoor.

Rijschoolbranche

Op de mededeling van het UWV dat in 2013 via die instantie slechts tien personen zijn omgeschoold tot rijinstructeur, werd vanuit de branche gereageerd dat het probleem nu bij de zijkanalen, de gemeentes ligt. Maar uit navraag bij de gemeenten lijkt het teveel aan omscholingen inmiddels redelijk op zijn eind te zijn.

Roosmarijn Dierick

Lees ook: UWV leidde in 2013 tien personen op tot rijinstructeur