Voor het eerst sinds jaren is het aantal rijscholen in Nederland afgenomen; en dat beschouwen brancheorganisaties Bovag Rijscholen en de Vereniging Rijschool Belang (VRB) als goed nieuws. Terwijl VRB-voorzitter Peter van Neck hoopt en denkt dat deze trend zich de komende jaren voortzet, noemt Bovag-woordvoerder Tom Huyskens het aantal nieuwe rijscholen nog altijd zorgwekkend. “Met het dalende aantal praktijkexamens is de markt nog altijd volledig verzadigd.”

Het totaal aantal rijscholen in ons land is inzichtelijk aan de hand van het aantal CBR-inschrijvingen. Vooral sinds het begin van de economische crisis groeide de markt exponentieel. Terwijl er in 2008 net iets meer dan 5.300 geregistreerde rijscholen waren, was dit aantal in 2013 opgelopen tot bijna 8.200. Afgelopen jaar kwamen er 33 minder rijscholen bij dan dat er uitgeschreven werden, terwijl dit aantal sinds 2002 ieder jaar bijna onophoudelijk steeg. Daardoor is er voor het eerst sprake van een trendbreuk.

Veel uitschrijvingen

In de CBR-cijfers valt vooral het aantal uitgeschreven rijscholen op. Dit aantal daalde sinds het begin van de crisis in 2008 van gemiddeld ongeveer 450 per jaar naar minder dan 300 in 2011, maar steeg sindsdien opeens explosief. Na de 537 uitschrijvers in 2013, stopten er vorig jaar zelfs bijna 800 rijscholen mee.

Het jaar 2011 lijkt een kantelpunt, want sindsdien daalt het aantal nieuw ingeschreven rijscholen snel. Destijds kwamen er nog bijna duizend ondernemers bij, terwijl dit aantal geleidelijk afliep naar minder dan 750 vorig jaar. Dit is overigens nog steeds een stuk meer dan vlak voor de crisis, toen er gemiddeld tussen de 400 en 500 bij kwamen. Ook het totaal aantal rijscholen ligt met 8000 nog ruim boven het peil van het begin van deze eeuw, toen dit er maar net iets meer dan 5000 waren.

Tevredenheid

Het uitblijven van een verder toename van het aantal rijscholen stemt Bovag gelukkig, zo stelt Huyskens. “Het is een gezonde ontwikkeling voor de branche dat het aantal rijscholen niet verder is gestegen en zelfs een beetje gedaald.” Daar is VRB-voorzitter Van Neck het mee eens. “Een afname is hard nodig om de reguliere markt in stand te houden. Die is door de toename van rijscholen en afname van leerlingen helemaal uit balans geraakt.”

Van Neck kreeg al veel signalen van kleine rijscholen die in financiële problemen verkeerden. “Er zijn stiekem veel scholen die maar een paar examens per jaar afwerken. Die instructeurs geven vaak les naast een andere baan. Maar als ze dan alle kosten inclusief de verplichte bijscholingen bij elkaar optelden, waren die vaak hoger dan de opbrengsten.”

UWV-instructeurs

Wat extra opviel bij de VRB waren de geluiden van rijschoolhouders die een tijd geleden via het UWV met subsidie omgeschoold werden tot rijinstructeur en nu in de problemen zijn geraakt. De voorzitter van de brancheorganisatie snapt dat dit in veel gevallen tot een faillissement leidt. “Die uitkering stopt na een bepaalde periode, en dan kan het snel afgelopen zijn. Sommigen eindigen zelfs direct in de schuldsanering.”

De voorzitter verwacht dat het hoge aantal uitschrijvingen zich dit en komend jaar kan doorzetten. “Als rijschool zes examens per jaar afnemen, dat is gewoon niet houdbaar”, aldus van Neck, die net als branchevereniging Bovag hoopt dat de afname van het aantal rijscholen de markt helpt om uit het dal te klimmen.

Zorgwekkend

Het aantal rijscholen dat zich nieuw registreerde bij het CBR in 2014 nam vergeleken met de voorgaande vier jaar af, maar Bovag maakt zich toch zorgen over het aantal van bijna 750 nieuwkomers dat ‘zijn geluk kwam beproeven in een volledig verzadigde sector’. “Het is zorgwekkend dat er substantieel meer nieuwelingen toetreden dan in de jaren voor de crisis, terwijl met de daling van het aantal praktijkexamens de taart kleiner wordt”, zo stelt woordvoerder Huyskens.

De concurrentie is door de komst van veel nieuwe rijscholen zeer hevig geworden, en dit heeft in de afgelopen jaren tot veel prijserosie geleid. “Rijles voor twintig euro per uur aanbieden is erg marktverstorend”, zo vindt ook VRB-voorzitter Van Neck.

Bovag ziet daardoor de druk op bestaande rijschoolhouders onverminderd hoog blijven. Daarbij ziet de organisatie dat de nieuwe toetreders vaak mensen zijn die niet zo veel kaas hebben gegeten van ondernemen. “Dat heeft al geleid tot veel faillissementen”, zo is Huyskens duidelijk. “Daar zijn niet alleen veel consumenten de dupe van geworden, maar ook het imago van ons vak.”

Lars Verpalen