Het aantal examenkandidaten voor het autorijbewijs is naar verwachting tot en met 2022 redelijk stabiel. In de periode daarna zal dit aantal echter in veel regio’s stevig gaan afnemen, behalve in de Randstad en Flevoland. Het aantal jongeren tussen de 17 en 26 jaar daalt in die periode namelijk sterk. Dat blijkt uit cijfers van de Regionale Bevolkings- en Huishoudprognose van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

De analyse van VerkeersPro op basis van PBL-cijfers komt voort uit positieve verwachtingen van het CBR voor de korte termijn. “Voor de komende jaren verwachten we bij de groep 1 rijbewijzen (auto, motor, bromfiets, red.) een lichte stijging. Bij de beroepsexamens CDE is blijven de aantallen stabiel”, aldus woordvoerder Nathalie Dingeldein, die meldt dat de verwachtingen zijn gebaseerd op demografische gegevens. Die blijken inderdaad voor de korte termijn licht positief, maar worden voor rijschoolhouders een stuk minder rooskleurig na 2025.

Positief tot en met 2025

Uit de bevolkingsprognose kunnen voorspellingen worden gehaald per gemeente en per COROP-gebied, waar Nederland er veertig van kent. Deze indeling wordt vooral gebruikt voor analytische doeleinden en geeft voor grotere regio’s een beeld van de marktontwikkeling. Voor de ontwikkeling van het aantal jongeren wordt onderscheid gemaakt tussen vijf categorieën: krimp en sterke krimp, redelijke stabiliteit en groei of sterke groei.

Voor de komende tien jaar komen twee gebieden er wat dat betreft zeer positief af: Noord-Drenthe en het Gooi en de Vechtstreek. Voor deze regio’s wordt een sterke groei verwacht met een stijging van het aantal jongeren tussen de 17 en 26 jaar van tien procent of meer (zie infographic). Andere gebieden die er goed uit komen zijn een groot deel van Groningen, de provincie Flevoland, Zuidwest-Friesland en gebieden rondom Utrecht en Amsterdam. Hier wordt een groei van de jongeren tussen de 2,5 en 10 procent verwacht.

Leegloop in Limburg

De nabije toekomst blijkt voor rijschoolhouders in één regio van Nederland erg grauw: Zuid-Limburg. Hier krimpt het aantal 17 tot 26-jarigen met maar liefst tien procent of meer. Wat minder negatieve maar nog altijd slechte voorspellingen met een daling van het aantal jongeren tussen de 2,5 en 10 procent zijn er voor Rotterdam en omgeving, de Kop van Noord-Holland, de Veluwe, Noord-Friesland en het oosten van Groningen en Drenthe. In de rest van Nederland is het aantal jongeren de komende tien jaar redelijk stabiel.

“Het aantal 17- tot 26-jarigen in Nederland stijgt naar verwachting de komende jaren licht, en zal al na 2022 weer gaan dalen”, zo is te lezen in de prognose van het PBL. Hierdoor is de bevolking in de leeftijdscategorie 17 tot 26 jaar in 2025 ongeveer even groot als in 2012. Tot 2025 treedt de krimp over het algemeen op in de plattelandsgemeenten en de groei in de grotere steden en in de gemeenten daaromheen. “De concentratie van de groei wordt deels in de hand gewerkt doordat de instellingen voor hoger onderwijs in het algemeen gevestigd zijn in de grotere gemeenten”, zo luidt de verklaring.

Tussen 2025 en 2040

Na de komende tien jaar gaat er echter een hoop veranderen. Op Flevoland, Delft en Westland en ’s Gravenhage na zal het aantal jongeren in die periode in alle gebieden van Nederland vaak sterk gaan dalen of nipt stabiel blijven. Friesland, Drenthe, Groningen, Zeeland en Overijssel krijgen allemaal te kampen met stevige krimp, vaak tien procent of meer. Ook Gelderland, Noord-Brabant, Limburg en Utrecht krimpen allemaal, terwijl Noord- en Zuid-Holland er redelijk goed vanaf komen.

De grote krimp kent volgens het planbureau twee oorzaken: een landelijke daling van het aantal 17- tot 26-jarigen en het vertrek van jongeren naar de grotere kernen. “Zij vertrekken in verband met studie en banen. Hierdoor blijft het aantal jongvolwassenen in de meeste grotere kernen min of meer stabiel”, zo stelt het PBL.

Kansen voor rijscholen

Het overzichtsbeeld tot en met 2040 is daarmee voor rijscholen niet erg positief. In dertig van de veertig COROP-gebieden wordt een krimp of sterke krimp verwacht. Het aantal examens zal daardoor waarschijnlijk vooral in de plattelandsgemeenten af gaan nemen, waarbij het lijkt dat de schade in Noord-Brabant, zuidwest-Gelderland en het midden van Groningen en Drenthe meevalt met over het geheel slechts een lichte krimp.

Waar echter de vraag naar examens daadwerkelijk zal toenemen, is in Flevoland, Haarlem, de Zaanstreek en het Gooi en de Vechtstreek. Over de gehele termijn wordt hier een stevig positieve ontwikkeling van het aantal jongeren verwacht. Ook in Amsterdam en in en rondom Den Haag zijn de prognoses positief, terwijl Utrecht redelijk stabiel blijft. Het beeld is daardoor duidelijk: overal zullen rijscholen moeten verdwijnen of genoegen moeten nemen met minder examens, behalve in de Randstad en Flevoland.

Lars Verpalen