Hoogleraar Utrecht: ‘Rijexamen is achterhaald, schaf het af’
Het rijexamen moet worden afgeschaft. Het is een momentopname en dus geen goede maatstaf voor wat een potentiële bestuurder echt kan. In plaats daarvan zou er een systeem moeten komen waarbij rijscholen over een langere periode leerlingen beoordelen en bijscholen, zoals ook universiteiten dat doen. Daarvoor pleit Peter-Jan Engelen, hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht.
De hoogleraar deed de uitspraken in een column voor het Belgische medium De Standaard. Dat deed hij in aanloop naar de grote hervormingen die België doorvoert voor het vergroten van de verkeersveiligheid. Engelen ziet absoluut geen toekomst in het aanpassen van het rijexamen en vindt het een achterhaald systeem dat rijp is voor vernieuwing.
Verplichte terugkomdag
Engelen vindt het positief dat de Vlaamse minister van mobiliteit, Ben Weyts, een betere rijopleiding ziet als de hoeksteen voor meer verkeersveiligheid. Om die reden scherpt hij de eisen aan zowel het theorie- als het praktijkexamen aan en plant hij een verplichte terugkomdag, zes tot negen maanden nadat het rijbewijs behaald is.
“Met de toenemende intensiteit van het verkeer, nieuwe weginrichting en nieuwe regels is permanente bijscholing echter een must”, schrijft Engelen. “Die snel evoluerende wereld laat niet meer toe om terug te vallen op kennis en kunde van pakweg twintig jaar geleden.”
Rijexamen niet geschikt
De mening van de hoogleraar is dat er veel te veel nadruk ligt op het examen. Dat zal volgens hem nooit tot meer verkeersveiligheid leiden. “Het is slechts een momentopname en dus geen goede maatstaf voor wat een potentiële bestuurder echt kan. In het onderwijs zijn we allang geëvolueerd naar andere en meer diverse examen- en toetsvormen.”
Permanente evaluatie geeft volgens Engelen een veel beter beeld van de kennis en kunde van leerlingen. “Waarom zou dat niet kunnen voor de rijopleiding”, vraagt hij zich in de column hardop af.
Rijinstructeur beter zicht dan examinator
De rijschool is bij uitstek een geschikt instituut dat daar bijzonder goed voor geschikt is, zo stelt hij. Rijinstructeurs zijn volgens hem het best geschikt om het rijgedrag van hun leerlingen te beoordelen. “Zij kunnen dat over een lange periode doen en in verschillende omstandigheden”, waarmee hij doelt op weersomstandigheden, wegtypen en tijdstip van de dag. “Zij hebben een beter zicht op de kwaliteiten van de leerling dan een examinator krijgt na 40 minuten.”
Hij biedt direct een weerwoord aan diegenen die vinden dat de kwaliteit van rijinstructeurs niet toereikend is. “Niets belet de overheid om hogere kwaliteitsnormen op te leggen of evaluaties door studenten in te voeren.”
Het rijexamen moet wat hem betreft dus ook niet strenger worden gemaakt, maar af worden geschaft. En dat is wat hem betreft helemaal niet zo revolutionair. “Scholen en universiteiten laten al jaren zien dat systemen van permanente evaluatie heel goed kunnen werken.”
Ben ik het helemaal mee eens, Gelukkig zijn er ook examinators die vertrouwen hebben in de instructeurs, mijn ervaring is dat de meeste toch hun machtspositie willen gebruiken.
Afschaffen van het examen is niet goed, omdat men aan bepaalde eisen moet voldoen. De leerlingen gaan nu hun best doen om het te halen. Dat het een momentopname is en soepeler beoordeeld mag worden vind ik goed, omdat een examinator inderdaad geen duidelijk beeld krijgt in 40 minuten dan een instructeur in 35 lessen. School examens schaffen ze ook niet af. Bijscholing is een super idee en dan 1x per jaar. Kom je niet dan een boete maar als ze het niet halen geen gevolgen maar een aantekening.
Deels mee eens
Examinatoren moeten een beslissing maken op basis van 40 minuten rijden. Ik hoef geen rijinstructeur te vertellen dat het beeld in die 40 minuten niet altijd overeenkomt met de werkelijke capaciteiten van een leerling. Dit geldt voor zowel gezakte als geslaagde kandidaten.
Echter hoe gaat de rijschoolwereld met deze verantwoordelijkheid om. Het zijn allemaal commerciële bedrijven, die een boterham willen verdienen. Dan wordt het lastig om een leerling objectief te beoordelen
Dus volgens deze hoogleraar moet de slager zijn eigen vlees gaan keuren. Vergelijking met het onderwijs gaat mank: een slecht presterende scholier c.q. student zal geen gevaar voor de verkeersveiligheid zijn.
Het rijexamen geeft richting aan de rijopleiding. Als je het praktijk examen afschaft krijgen we chaos in de rijopleiding. Het klopt wel dat het rijexamen niet betrouwbaar is. Leerlingen die de eerste keer slagen zijn betrokken bij meer ongevallen dan degene die de eerste keer zakken. Dit fenomeen geldt niet alleen voor Nederland. Het rijexamen zou beter afgestemd moeten worden op gevaarherkenning en zelfoverschatting. Aanpassen i.p.v. afschaffen.
Eens met Peter-Jan Engelen!
We moeten naar een rijbewijs in stappen waarbij de instructeur bepaalt of de leerling klaar is voor de volgende stap.
De instructeur is dan wel een andere dan de meesten van vandaag:
– moet minimaal HBO geschoold zijn
– zijn lesbevoegdheid hebben voor lesgeven op MBO niveau
Steekproefsgewijs wordt de beslissing van een instructeur “gecontroleerd” door een door de overheid ingesteld orgaan, een samenvoeging van het huidige CBR en IBKI.
Afschaffen van het examen is natuurlijk geen optie! Veel rijscholen zullen daar een loopje mee gaan nemen maar dat de rijschool toch wel wat invloed moet kunnen hebben is natuurlijk een feit! Hierbij moeten dan wel minimale kwaliteitseisen voor de opleider zijn, immers niet elke instructeur is geschikt! Ook ben ik van mening dat een goede rijschool zijn kandidaten goed kent! En dat deze ook een mening mag hebben die van invloed kan zijn! Helaas zal dat nooit gebeuren!
Dat de geschiedenis zich herhaald blijkt ook weer uit dit artikel. Ook dit is de afgelopen 40 jaar
al meerdere keren naar voren gebracht. Alle argumenten zijn het zelfde. Ik herhaal dan mijn oude standpunt.
Dit alles kan alleen als instructeurs in dienst komen van de overheid gewoon onderwijs dus. In België is alles anders geregeld dus niet vergelijkbaar met Nederland. In België heb je voor een rijschool een vestigings vergunning nodig en die worden slechts uit gegeven naar een inwoner aantal