Sommige rijscholen proberen het aanbieden van rijlessen in het donker te voorkomen. Maar die rijlessen zijn extreem nuttig en eigenlijk zelfs onmisbaar, zo pleiten rijschoolhouders. Door de angst en onzekerheid is het van groot belang dat een rijinstructeur naast de automobilist zit om eventuele fouten op te vangen, zeggen twee van hen die de rijles in het donker standaard in het pakket hebben zitten.

Cees Vendrix en Paul Rookhuizen zijn overtuigd van het belang van rijles in het donker. Zij zijn respectievelijk de eigenaren van Verkeersschool Cees Vendrik uit Arnhem en Verkeersschool Road uit Oudkarspel.

Grote vrachtwagenlampen

Kwaliteit in een rijschool draait niet allemaal om slagingspercentages. Je kunt je onderscheiden in de rijopleiding. Juist daarom leidt Rookhuizen zijn leerlingen niet specifiek op voor het CBR-examen. “Ik wil dat ze een veilige chauffeur worden. En juist daarom is het ook belangrijk om alle omstandigheden waarin je auto moet kunnen rijden te laten zien of ervaren. Waaronder rijden in het donker.”

Daarom heeft hij een rijles in het donker standaard in zijn pakket zitten, net als Vendrix. “Het is belangrijk dat wij er die eerste keer naast zitten. Wij kunnen ingrijpen als ze van die grote vrachtwagenlampen schrikken en de auto naar de zijkant trekken, iemand anders niet. En die boom in de berm geeft niet mee.”

Andere oriëntatie

De rijvaardigheid ligt heel anders in het donker, zo stelt Rookhuizen. “Je hebt een compleet andere oriëntatie en moet je focussen op andere referentiepunten. Bepaalde dingen zie je goed in het donker, zoals reflectie en verlichte objecten. Andere dingen niet, zoals fietsers en voetgangers die zonder verlichting aan het verkeer deelnemen in hun zwarte jas. Daarnaast kun je de snelheden van medebestuurders minder goed inschatten, dus daar moet je met volgafstanden rekening mee houden.”

Die punten herkent ook Vendrix. “Er zijn ook trucjes die ik mijn leerlingen vertel. In autolak of in ruiten kijken biedt soms al mogelijkheden om reflecties te zien. Vaak zeg ik bij zo’n eerste rijles in het donker tegen mijn leerling: er komt zometeen een auto van rechts. Dat zie ik als ervaren bestuurder aan de reflectie van koplampen, maar dat heeft mijn leerling nog nooit gezien. Dat moet je een keer gedaan hebben.”

Fixeren

Bij de eerste rijles in het donker hanteert Vendrix een speciale route met een klein stukje snelweg en andere vaste wegen. “Leerlingen zeggen dan: ik zie niks, ik heb last van de lampen van de tegenliggers. Dat klopt, zeg ik dan, want je bent als mens gefixeerd op dat licht. Daarom moet je juist verder kijken.”

Om dezelfde reden vertelt Rookhuizen voor aanvang van de ‘speciale’ rijles wat de leerling ongeveer kan verwachten. “Ik zeg dat ze hun snelheid moeten aanpassen en dat ze een orientatiepunt moeten kiezen in de verte zodat ze niet naar de tegenliggers kijken. In het begin vinden ze dat lastig, ze hebben er absoluut meer moeite mee dan. Maar aan het einde zijn ze gewend en hebben ze absoluut iets opgestoken.”

Iedere rijschool

Vendrix herkent ook de angst bij zijn leerlingen in het begin. Daarom laat hij die rijles wat later in de opleiding voorbij komen. “Ze weten eerst niet waar ze naartoe moeten kijken. Juist daarom zou eigenlijk iedere rijschool zo’n rijles onderdeel moeten maken van de rijopleiding. Het praktijkexamen is dan wel altijd bij daglicht, maar ik heb ze veel liever veilig op de weg. Ik kom ze straks zelf ook tegen.”

Daar is Rookhuizen het helemaal mee eens. Hij vindt dat het CBR meer aandacht moet hebben voor rijden onder verschillende omstandigheden. “Als je in de berm raakt bij je examen ben je gezakt, maar ik vertel ze graag wat te doen als ze die berm uit moeten komen. Los van wat het CBR wil, vind ik dat belangrijk. Zo ben ik ook van mening dat in een gefaseerde opleiding iedere beginnend automobilist ook een slipcursus moet hebben gedaan.”

Vendrix probeert die bijzondere omstandigheden, ook bijvoorbeeld harde wind, sneeuw en mist, te betrekken in de rijles. “Ik kan helaas niet alle omstandigheden oproepen. Maar wanneer het een keer wat harder waait, laat ik mijn leerling de auto aan de kant zetten en vertel hem dat de auto een bepaalde kant op getrokken kan worden bij harde wind. Daarbij bied ik al mijn leerlingen aan dat ze na hun examen terug mogen komen voor een half uurtje of uurtje als er bijvoorbeeld wél sneeuw ligt en ze daar voor de eerste keer in gaan rijden. En daar wordt ook gebruik van gemaakt.”

Lars Verpalen