De trucjestheorie, louche bedrijven, lange reserveringstermijnen bij het CBR, en ‘onzinnige’ praktijkbegeleiding: thema’s die het imago van de rijschoolbranche het afgelopen jaar niet veel goeds hebben gedaan. Toch hebben rijscholen, brancheverenigingen en organisaties als het CBR en IBKI het afgelopen jaar gezamenlijk hard gewerkt om de rijschoolwereld gezonder te maken. VerkeersPro maakte een jaaroverzicht van 2016. 

Januari

Het theorie-examen ligt op straat. Dat onthult RTL Nieuws nadat journalisten undercover gingen bij een aanbieder van een eendaagse theoriecursus. Bij de cursus krijgen de leerlingen binnen een paar uur meer dan twintig trucjes aangeleerd, die verder niets met verkeersveiligheid te maken hebben. Staat er in de vraag bijvoorbeeld het woord ‘invloed’, dan is het antwoord altijd ‘ja’.

Het CBR grijpt direct in. Examinatoren gaan per direct strenger doorvragen over de verkeersregels bij kandidaten tijdens het praktijkexamen. Daarnaast worden alle vierduizend vragen uit de theoriebank doorgelicht door een externe commissie. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt later dat er wel degelijk verbanden zaten in het theorie-examen van het CBR waardoor met behulp van trucjes vragen goed beantwoord konden worden. Het zou gaan om ongeveer 250 vragen. Het CBR heeft de geconstateerde voorspelbaarheden verwijderd.

Februari

De rijschoolbranche is compleet scheefgegroeid in de periode 2005 tot 2015. Dat blijkt uit een analyse van VerkeersPro op cijfers van CBR en IBKI. Niet alleen het aantal rijscholen, maar ook het aantal rijinstructeurs is in de afgelopen tien jaar met ruim 40 procent toegenomen. Door het gelijk gebleven aantal nieuwe leerlingen voor een auto- of motorrijbewijs in dezelfde periode is de markt volledig scheefgegroeid.

De nieuwe kandidaten in de A- en B-categorie bieden werk aan ongeveer 4.700 fulltime auto- en motor-rijinstructeurs, terwijl er momenteel 15.000 instructeurs met een WRM-lesbevoegdheid rondlopen. Tien jaar geleden waren dat er nog maar 10.000. De stijging is structureel sinds 2005, maar kent een piek in 2011 en een absoluut hoogtepunt in 2009. In deze jaren kwamen er respectievelijk 838 en 1330 rijinstructeurs bij.

Maart

Het CBR kan de grote vraag naar rijexamens nauwelijks behappen. Het verwacht dit jaar tienduizend extra rijexamens dankzij de populariteit van 2toDrive en de aantrekkende economie. Dat heeft gevolgen voor de reserveringstermijnen van deze examens. De wachttijden bij sommige examencentra lopen op tot veertien weken, terwijl de norm staat op zeven weken. In oktober maakt het CBR bekend 120 extra examinatoren in dienst te nemen om de wachttijden terug te dringen.

Tweede Kamerlid Eric Smaling (SP) presenteert een rapport waarin de partij inzet op een kwaliteitsslag in de praktijkbegeleiding van rijinstructeurs, een verbod op spookrijscholen en een minimaal slagingspercentage. Daarnaast moeten een minimale rijervaring van vijf jaar en een VOG gaan gelden als aanvullende toelatingseisen voor de opleiding tot rijinstructeur. Het rapport is opgesteld in aanloop naar het debat over de wijziging van de WRM.

April

Er is handel in de praktijkexamenroutes van het CBR. Theoriecursus-aanbieder Altijd Geslaagd, de bedenker van theorietrucjes, is gestart met rijschool Altijd Geslaagd en biedt ‘100% examenroutes en dus 100% slagingskans’. Ook is er een bedrijf dat video’s van ‘officiële’ examenroutes van het praktijkexamen te koop aanbiedt. Het CBR zegt geen vaste examenroutes te kennen bij het praktijkexamen. Dat het verkeer altijd anders is, maakt het volgens het CBR onzin om te denken dat je slaagt als je bepaalde routes kent.

Ook minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur) stelt dat er geen vaste routes zijn. Ze meldt dat er ook geen extra eisen voor rijscholen komen om de wildgroei aan dubieus handelende ondernemers een halt toe te roepen. Ze wil daar niet aan omdat er in Nederland in het algemeen geen eisen aan MKB-bedrijven worden gesteld.

Mei

De Europese wetgeving voor het rijexamen moet op de schop. Dat schrijft het Europese adviesbureau ETSC, dat de Europese Commissie en alle 28 lidstaten adviseert over mobiliteit en verkeersveiligheid. In een nieuwe examinering moeten automobilisten doorlopend updates krijgen over nieuwe technologie in de auto en hoe zij hiermee om moeten gaan. Ook de rijopleiding moet worden aangepast. Er moet een lesprogramma worden ontwikkeld zodat automobilisten begrijpen hoe en wanneer ze de automatiseringen in de auto kunnen gebruiken en wat de voordelen en beperkingen ervan zijn.

Petra Delsing is per 1 mei de nieuwe algemeen directeur van het CBR. Delsing heeft Politicologie gestudeerd aan de Universiteit van Nijmegen. Eerder was zij directeur Verkeer en Openbare Ruimte bij de gemeente Amsterdam, directeur Stadsbeheer Den Haag en heeft ze meerdere managementfuncties bekleed bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat en Rijkswaterstaat. Ook heeft ze een nevenfunctie als lid van de Raad van Toezicht van verkeerskennisplatform CROW.

Juni

Directgeslaagd wordt voor de rechter gesleept omdat het bedrijfje het CBR heeft opgelicht door vragen en antwoorden van het theorie-examen door te sluizen naar leerlingen. De onderneming bestond uit een vader met zijn twee zoons en één dochter. Een van de zoons, Celal B., deed herhaaldelijk theorie-examen, tientallen keren, en zakte steeds opzettelijk om vervolgens wel de vragen en antwoorden door te kunnen sluizen naar kandidaten van Directgeslaagd. Met opnameapparatuur legde hij vast welke vragen aan bod kwamen.

Juli

Examinatoren van het CBR gaan dagelijks de WRM-bevoegdheidspas van rijinstructeurs controleren. Dat gebeurt in alle 53 examenplaatsen op basis van steekproeven. Heeft een instructeur zijn WRM-pas niet bij of is deze niet in orde, dan mag hij of zij niet mee bij het praktijkexamen of de toets van de betreffende leerling. De controle is tegelijk een manier om louche instructeurs uit de markt te houden. Het vermoeden is dat er enkele honderden rijinstructeurs in Nederland actief zijn zonder of met een verlopen WRM-bevoegdheidspas. Van juli tot en met oktober heeft het CBR veertig rijinstructeurs betrapt die geen geldige WRM-pas konden tonen.

Het CBR doet opnieuw aangifte tegen Sait Cinar van Altijdgeslaagd.nl omdat hij beweert alle vragen van het theorie-examen te kopen van CBR-medewerkers. “Geld is macht”, stelt Cinar in de video die verspreid is via Facebook. “Al die mensen die daar binnen werken – 2000 euro verdienen ze – ik betaal ze meer, ik krijg antwoorden. Ik fraudeer niet, ik betaal ze gewoon. En ’s avonds geven ze me de nieuwe systemen.” De video is later verwijderd. Alle inschrijvingsovereenkomsten met de eigenaar van Altijdgeslaagd.nl zijn door CBR opgezegd en er loopt een toegangsverbod voor hem voor alle CBR-locaties en -gebouwen.

Augustus

Brancheorganisatie VRB waarschuwt voor een onduidelijke organisatie die rijscholen belt met een mooie opdracht uit naam van de Politieacademie. Het zou gaan om een exclusief aanbod voor rijlessen aan leerling-agenten, zo wordt de rijopleiders voorgehouden. Om de opdracht binnen te halen, moeten ze wel eerst per leerling een fee betalen. De Politieacademie laat weten dat het aanbod echt niet afkomstig is van hen.

Er is een run op op de bijscholing voor Code 95. In augustus hebben nog altijd vele duizenden beroepschauffeurs de bijscholing niet gevolgd. De tijd dringt, want met de bijscholing is 35 uur gemoeid en wie de code op 10 september niet op zijn of haar rijbewijs heeft staan, mag niet langer als chauffeur van een vrachtwagen werken. Ondernemersorganisatie Transport en Logistiek meldt op basis van eigen onderzoek dat ruim 98 procent van de chauffeurs klaar is voor Code 95. Vier op de vijf vrachtwagenchauffeurs vindt bovendien dat er verplichte nascholing moet komen voor alle weggebruikers.

September

De drie brancheorganisaties FAM, VRB en BOVAG Rijscholen presenteren een startdocument met daarin een analyse van de problemen binnen de rijschoolbranche en de gewenste oplossingen. De kwaliteit van een deel van de rijscholen is onder de maat, er zijn veel wantoestanden in de branche en de handhaving door de overheid is onvoldoende. De voorzitters van de brancheorganisaties discussiëren over het startdocument tijdens de Lesauto Testdag. Aanleiding voor het document is de herziening van de WRM 1993, de Wet Rijonderricht Motorrijtuigen, die zich al jaren voortsleept. De brancheorganisaties zien het document zelf als ‘handreiking’ richting de Tweede Kamer. Ze hopen dat het startdocument gaat leiden tot de verbeteringen waar de branche al zo lang aan werkt.

Oktober

IBKI kondigt aan te gaan onderzoeken of de praktijkbegeleiding voor rijinstructeurs kan worden aangepast. Het instituut voor examinering en certificering in de mobiliteitsbranche kijkt onder meer naar de verplichting voor de rijinstructeur om een echte examenkandidaat mee te nemen. Daarnaast wordt de optie onderzocht waarbij IBKI op basis van de instructievorderingenkaart van de leerling het lesonderwerp van de praktijkbegeleiding bepaalt.

Al jaren wordt er gediscussieerd over de inhoud van de praktijkbegeleiding. Deze maand laait de discussie over praktijkbegeleiding weer op nadat twee rijschoolhouders een facebookgroep oprichtten. Een deel van de rijinstructeurs noemt de praktijkbegeleiding onzinnig. De examinatoren van IBKI zouden te veel op protocollen letten, waardoor instructeurs het gevoel hebben een toneelstukje op te moeten voeren. Daarnaast is er discussie over de sanctie: instructeurs die de derde keer zakken voor de praktijkbegeleiding raken hun bevoegdheid kwijt. Zij moeten het herintrederstraject volgen om opnieuw hun papieren te krijgen.

November

De mogelijkheid voor 17-jarigen om hun rijbewijs te halen, wordt in de wet vastgelegd. De ministerraad heeft ingestemd met dit wetsvoorstel van minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu op basis van de positieve ervaring van het project 2toDrive. Nederland sluit hiermee aan op landen als Duitsland, Frankrijk en Zweden, waar jonge automobilisten ook onder begeleiding de weg op mogen. Het initiatief 2toDrive werd in 2011 ingevoerd als een tijdelijke regeling.

Oud-voorzitter van BOVAG Rijscholen en erelid Roger Keijbeck heeft zijn BOVAG-lidmaatschap opgezegd. Hij was het op meerdere punten niet eens met het beleid van de branchevereniging, maar het BOVAG Garantiefonds was volgens hem ‘de druppel’. De nieuwe eisen, waaronder een VOG, zijn vanaf 2014 doorgevoerd. In de afgelopen jaren is het ledenaantal van de branchevereniging gedaald van 900 naar 650. BOVAG is niet van plan consessies te doen om de leden terug te halen. “Wij willen leden die bij ons passen”, zegt woordvoerder Paul de Waal.

December

Het CBR gaat niet meer dan drie mensen toelaten in de examenauto. Wanneer er naast de examinator ook een examinator in opleiding meerijdt met de kandidaat, mag de rijinstructeur van de kandidaat niet als vierde persoon meerijden. Leerlingen die toch graag willen dat hun instructeur bij het examen aanwezig is, kunnen dit aangeven. De brancheorganisaties noemen de beslissing van het CBR begrijpelijk.

De RijbewijsConcurrent is voor de derde keer failliet verklaard. Het bedrijf wordt al jaren gezien als een omstreden franchisegever. De onderneming raakte twee keer eerder failliet: in 2008 en in 2014. Eigenaar Henk Bakker zou volgens branchegenoten zijn franchisenemers uitbuiten en de markt kapot concurreren. Ook zou het bedrijf wurgcontracten hanteren. De RijbewijsConcurrent adverteert met rijlessen aan voor 33 euro; wie niet slaagt voor het examen betaalt slechts 23 euro per rijles.