Deze week werd een rijinstructeur veroordeeld tot 120 uur taakstraf voor het plegen van ontucht met een minderjarige leerling. ‘Zijn WRM-pas afpakken’, was de reactie van veel rijinstructeurs. De veroordeelde instructeur kan echter gewoon zijn bijscholing volgen en zijn lesbevoegdheid met vijf jaar verlengen. De verplichte Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor rijinstructeurs moet in de toekomst dit soort voorvallen voorkomen.

De advocaat van de veroordeelde rijinstructeur vroeg rekening te houden met de VOG, maar hier ging de rechter niet in mee. De VOG die de instructeur moet overleggen als deze de lesbevoegdheid wil verlengen, zal naar verwachting in het voorjaar in de Tweede Kamer worden behandeld.

‘Escape’

“Totdat de maatregel is doorgevoerd kan de Friese rijinstructeur gewoon zijn bijscholing volgen en zelfs de lesbevoegdheid met vijf jaar verlengen”, aldus Irma Brauers, secretaris bij branchevereniging VRB. “Wanneer de geldigheidsdatum verloopt voor de definitieve invoering van de wet, kan hij zijn bevoegdheid nog verlengen.” De secretaris vindt het invoeren van de VOG een stap in de goede richting, maar noemt dit geval een ‘escape waar geen rekening mee is gehouden’. Volgens Brauers is dit nog een hiaat die opgevuld moet worden. De hoop is dan ook dat de VOG-verplichting zo snel mogelijk wordt ingevoerd.

Bij een VOG-aanvraag wordt onderzoek gedaan naar het justitiële verleden waarbij het belang van de aanvrager wordt afgewogen tegen het risico voor de samenleving. Justis, de screeningsautoriteit, verstuurt de VOG per post naar de rijinstructeur, die het formulier vervolgens weer moet doorsturen naar IBKI. De terugkijktermijn voor een VOG is vier jaar, maar hiervan kan worden afgeweken. Zo geldt voor de aanvraag van een chauffeurskaart taxi een terugkijkperiode van vijf jaar, omdat deze kaart vijf jaar geldig is. Wanneer de VOG wordt ingediend, mag die niet ouder zijn dan zes maanden.

De VOG is al verplicht voor bepaalde beroepen zoals onderwijzers, medewerkers in de kinderopvang en de eerder genoemde taxichauffeurs. In sommige gevallen vindt er zogenaamde ‘continue screening’ plaats. Wanneer een werknemer een strafbaar feit pleegt, moet hij opnieuw een VOG aanvragen. Hoe de verplichte VOG precies geïmplementeerd gaat worden in de rijschoolbranche moet nog duidelijk worden.

Waar ligt de grens?

Het is nog niet precies duidelijk waar de grens zal liggen bij de verplichte VOG. De onderzoekers bij Justis die de VOG afgeven, bekijken het per individu. Op de site van de organisatie is te lezen: “Een VOG wordt afgegeven wanneer de aanvrager geen strafbaar feit heeft gepleegd dat relevant is voor de desbetreffende functie.”

Volgens Tom Huyskens, woordvoerder bij Bovag, kijkt de screeningsautoriteit naar een aantal dingen. “Ze kijken naar fraude, zeden-, en verkeersdelicten. In het geval van de rijinstructeur die ontucht pleegde: een zedendelict heeft een onbeperkt terugkijktermijn.” De kans dat de veroordeelde instructeur een VOG krijgt, is volgens Huyskens nihil.

De Bovag-woordvoerder voorspelt dat als de VOG doorgevoerd wordt, ‘het een grote impact gaat hebben’. “We hebben het hier waarschijnlijk niet over tientallen rijinstructeurs, maar meer dan dat.” 

Lesbevoegdheid innemen

Politieagenten kunnen op basis van artikel 21 van de Wet Rijonderricht Motorrijtuigen een rijinstructeur aangeven bij het IBKI. Als dienders twijfelen aan de vakbekwaamheid van de instructeur kunnen zij een schriftelijke mededeling sturen naar deze instantie. Het IBKI beslist uiterlijk binnen twee weken na ontvangst van de mededeling of de betrokken rijinstructeur zich dient te onderwerpen aan een door een deskundige uit te voeren (psychiatrisch) onderzoek of een bij IBKI af te leggen toets. Afhankelijk van het resultaat beslist het IBKI of het instructiebewijs al dan niet ongeldig wordt verklaard. Een woordvoerder bij IBKI laat weten dat dit slechts ‘een enkele keer’ per jaar voorkomt.

Lees ook: Rijinstructeur die leerlinge (17) betastte veroordeeld voor 120 uur werkstraf