De verplichting om binnen de bebouwde kom op de rijbaan te fietsen, schrikt potentiële kopers van de speed pedelec af. Dat concludeert branchevereniging Bovag, die samen met data-leverancier RDC cijfers heeft gepubliceerd over de verkoop van deze snelle e-bikes. Bovag wil daarom dat de speed pedelec wordt teruggestuurd naar het fietspad. Uit onderzoek van SWOV bleek eerder al dat speed-pedelecrijders zich onprettig voelen op de rijbaan.

De verkoop van nieuwe speed pedelecs aan consumenten kwam in 2017 voor het derde jaar achter elkaar op  ongeveer 3.500 stuks uit. Ook dit jaar is er tot nu toe weinig progressie waar te nemen. In 2017 leek de verkoop toe te nemen, maar dat was het gevolg van extra voorraadregistraties in december. “In plaats van deze snelle elektrische fietsen zoveel mogelijk te faciliteren, worden er juist obstakels opgeworpen”, aldus Bovag-voorzitter Bertho Eckhardt.

Terug naar het fietspad

Sinds 1 januari 2017 is de speed pedelec gekentekend als bromfietser. Buiten de bebouwde kom mag de fiets maximaal 40 kilometer per uur kilometer per uur op het fiets/bromfietspad. Binnen de bebouwde kom mag de speed pedelec op het fiets/bromfietspad maximaal 30 kilometer per uur. Als er geen bromfietspad is, rijden speed pedelecs op de rijbaan met een maximumsnelheid van 45 kilometer per uur. Daarnaast is de bestuurder verplicht een helm te dragen. Sinds 1 januari van dit jaar moeten nieuwe speed pedelecs ook zijn uitgerust met onder andere een claxon en remlicht, meldt Bovag.

De nieuwe regelgeving is volgens Bovag een probleem: “Er wordt beleidsmatig telkens uitgegaan van de maximale snelheid van 45 kilometer per uur, die je echter alleen op lange rechte stukken en met heel veel fysieke inspanning kan behalen. In de bebouwde kom ligt de maximaal haalbare snelheid met een speed pedelec een stuk lager, maar de fietser wordt wel de rijbaan op gedwongen. Daar komt het meer dan eens tot gevaarlijke situaties, omdat automobilisten ook niet gewend zijn aan fietsers op de rijbaan. Een speed pedelec is en blijft een fiets en die hoort wat ons betreft sowieso op het fietspad thuis.”

Gouden toekomst

Volgens Eckhardt durven potentiële kopers het vanwege de veiligheidsrisico’s niet aan om tot aanschaf over te gaan. “En dat is extra zuur voor alle ambities die we hebben op het gebied van CO2-reductie, luchtkwaliteit en betere bereikbaarheid. Met een speed pedelec kan eenvoudig een grote afstand woon-werkverkeer worden afgelegd en daar worden ook meer en meer fietssnelwegen voor aangelegd. Maar die snelweg gaat nooit van deur tot deur en er zal stukken over de ‘normale’ weg moeten worden gefietst.”

Bovag is nog steeds ‘heilig overtuigd’ van de kansen van de speed pedelec. “Maar door de gebruikers tussen de auto’s, bussen en vrachtwagens te dwingen, wordt het kind met het badwater weggespoeld. Wat ons betreft wordt de speed pedelec ook zo snel mogelijk terug naar het fietspad verwezen.”

Onderzoek SWOV

Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft vorig jaar onderzoek gedaan naar de ervaring van speed-pedelecrijders. De fietsen waren uitgerust met twee camera’s met ingebouwde GPS en accelerometer om het rijgedrag, de plaats op de weg, de snelheid en de verkeersomstandigheden te registreren.

Uit het onderzoek bleek dat speed-pedelecrijders zich onprettig voelen op de rijbaan. Zij gaven aan zich onveilig en gestresst te voelen. Dit geldt zowel voor de rijbaan binnen de bebouwde kom, waar de wetgeving gewijzigd is, als voor de rijbaan buiten de bebouwde kom, waar de wetgeving niet gewijzigd is. De speed-pedelecrijder rijdt liever op het fietspad dan op de rijbaan. Ook zijn er uitingen van irritatie waargenomen. Sommige andere fietsers schrokken van de snelle e-bike.

Snelheidsverschillen

Een aanzienlijk deel van de afstand (23 procent van het totaal) wordt door de speed-pedelecrijder op het fietspad afgelegd waar eigenlijk de rijbaan gekozen had moeten worden. Op de rijbaan wordt gemiddeld 32 kilometer per uur gereden; op het fietspad ligt de gemiddelde snelheid op 29 kilometer per uur.

Snelheidsverschillen tussen de verschillende fietspadgebruikers kunnen volgens SWOV tot gevaarlijke situaties leiden. Daarnaast kunnen bochten en obstakels, zoals randjes of paaltjes, voor de speed-pedelecrijder bij hogere snelheden een extra risico zijn. Ditzelfde probleem geldt voor weggebruikers op de rijbaan. Speed-pedelecrijders zijn daar kwetsbaar door hun kleinere massa en lagere bescherming dan het autoverkeer. “Een veilige inpassing van de speed pedelec in het Nederlandse wegverkeer blijft een forse uitdaging”, aldus SWOV.

Als reactie op het onderzoek liet voormalig minister Melanie Schultz van Haegen weten dat de regelgeving rond de snelle e-bike niet wordt aangepast. Wel kondigde ze maatregelen aan, zoals het beter informeren van weggebruikers over de speciale fiets.

Lees ook: Regels speed pedelec onveranderd ondanks snelheidsverschil