Het is bijna een futuristisch gezicht: in de hoek van een lesruimte van opleidingscentrum Terra in Meppel staat een hoge, witte simulator. Het apparaat is volledig afgesloten en afgeschermd met een hek. Volgend schooljaar mogen leerlingen van de school in deze cabine kruipen voor hun eerste lessen, op weg naar het T-rijbewijs.

“Dit is inderdaad net even iets anders dan een stoel, stuurtje en een scherm”, zegt Malko Swelheim die vanuit Terra is aangesteld als projectmanager. Samen met Ronald Brekelmans van Smit Rijschoolservice geeft hij een kijkje in de machine. De simulator is volgens de twee uniek. Niet alleen vanwege de bewegingen die de cabine kan maken, maar vooral ook vanwege het didactische aspect. “We kunnen maatwerk leveren aan leerlingen op een hoogwaardig niveau.”

T-rijbewijs

In totaal beschikt Terra over vier simulatoren. De andere drie komen op de locaties in Groningen, Winschoten en Emmen te staan. Het project, dat in totaal 2,5 miljoen euro heeft gekost, is een samenwerking tussen het opleidingsinstituut, New Holland en simulator-ontwikkelaar 3iSIM. De kosten zijn voor 80 procent vergoed vanuit de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), dat onderdeel is van het ministerie voor Economische Zaken en Klimaat. De rest is voor rekening van Terra en New Holland. Het project verliep via een Europese aanbesteding.

De aanleiding is de invoering van het T-rijbewijs. “Als onze leerlingen kiezen voor een agrarische richting, hebben ze een T-rijbewijs nodig om op stage te gaan. Met de komst van het rijbewijs werden de eisen verzwaard en de kosten verhoogd; het gaat immers niet meer om een certificaat van 150 euro.” Daarnaast moesten ook de docenten van Terra een WRM-T bevoegdheidspas gaan halen om de leerling te kunnen opleiden. “Vanuit het personeel was hier weinig animo voor. Rijles geven op een trekker is lichamelijk zwaar. De bijrijdersstoel is niet zo comfortabel als de stoel in een personenauto. Bovendien is heel veel concentratie vereist. Instructeurs zijn na een dag lesgeven uitgeput.”

Veiligheid

Zo ontstond het idee om een simulator in te zetten die een deel van de rijopleiding kan overnemen. Dat heeft volgens Swelheim veel voordelen: “Denk alleen al aan de veiligheid: leerlingen zijn beter voorbereid wanneer ze voor het eerst met een tractor de weg opgaan. Daarnaast besparen we kosten. Een lescombinatie is erg prijzig. Ook voor omwonenden is het prettig als tractoren niet af en aan voorbij komen rijden. Dan hebben we het nog niet eens over het milieuaspect.”

De vraag was alleen: hoe gaan rijscholen op dit initiatief reageren? Hoewel Terra een eigen rijopleiding heeft, werkt de school ook samen met rijscholen uit de omgeving, zoals Dibo in Emmen en Kruidhof in Staphorst. “Wij willen geen publiek geld gebruiken om concurrentie te zijn voor rijscholen. We waren bang dat ze sceptisch zouden zijn. Maar we zagen juist het tegenovergestelde gebeuren. Wij kregen van rijscholen juist de vraag wanneer ze de simulator ook konden gebruiken.”

Leerdoelen

De leerlingen die gebruik gaan maken van de simulator, werken met een portal. Hierin worden onder meer de leerdoelen en vorderingen bijgehouden en kunnen ze theorie-oefeningen vinden. “Het maatwerk per leerling maakt dit systeem uniek. Elke les in de simulator heeft een eigen leerdoel, dat afgestemd is op de voortgang van de leerling. Voorafgaand aan de oefening moeten ze de lesstof doornemen. Als dat is afgerond, mogen ze de simulator in.” De oefening leggen ze met een virtuele instructeur af, al zal er regelmatig een begeleider bij komen zitten.

In de simulator worden allerlei factoren bijgehouden: hoe hard wordt gereden bijvoorbeeld, of de leerling geen stoepje meeneemt in een bocht of hoe hard hij remt. De leerling kan de beelden van zijn rijles in de simulator samen met zijn instructeur terugkijken. “Dat kan vanuit meerdere hoeken. Bijvoorbeeld vanuit vogelperspectief waardoor hij ook andere weggebruikers om zich heen ziet, of vanuit het beeld van een tegenligger.”

Portal

Om de portal vorm te geven werd Smit Rijschoolservice ingeschakeld. “Met name vanwege de didactische ervaring van Smit. Het was ook een logische keuze, aangezien we al voor het theorie-onderwijs hun producten gebruiken”, vertelt de projectmanager.

“We zijn inmiddels al twee jaar betrokken bij dit project. Het is voor ons erg leuk om een bijdrage te kunnen leveren aan zo’n uniek project”, vertelt Ronald Brekelmans namens Smit Rijschoolservice. “Wij hebben bijvoorbeeld geholpen met het verkeerstechnische kant zodat alles overeenkomt met de RVV. Denk alleen al aan het gebruik van de juiste termen: dat is in de rijopleiding heel belangrijk.” Daarnaast heeft de leverancier van verkeersleermiddelen ook de beelden van de portal verzorgd, net als de lesstof.

Samenwerking

De komende tijd moet de simulator worden uitgebreid met extra mogelijkheden. “Nu gaat het echt om het oefenen van de basisvaardigheden voor het T-rijbewijs. De volgende fase is het bewerken van het land en het bedienen van de machines die daarvoor nodig zijn, denk aan het oefenen van ploegen.”

De verwachting is dat de oefeningen in de simulator zo’n tien lessen op de weg kunnen besparen. “Wanneer de leerling overstapt naar een rijschool, hoort de instructeur precies wat de leerling al wel en niet kan.” Terra zoekt graag de samenwerking op met andere rijscholen. Ook bij het CBR zoekt de school samenwerking “De simulator kan naar ons idee goed worden ingezet voor rijgeschiktheidstesten. Die mogelijkheid wordt echter nu nog beperkt door de wet.”

Lees ook: Smit Rijschoolservice lanceert klassikale motorcursus