De examenafdeling bij het CBR: op pad met Philip en Nol

In deze nieuwe rubriek ‘BACKSTAGE’ bezoekt RijschoolPro interessante en relevante organisaties binnen de rijschoolbranche. Hoe ziet een dag eruit bij het IBKI, wat doet een examinator en wat zijn de dagelijkse bezigheden van bijvoorbeeld een rijbewijskeuringsarts?

Gespannen gezichten, voertuigen die af en aan rijden en een wirwar van typerende blauwe bordjes met een grote L erop. Dat is het tafereel van iedere CBR examenlocatie in ons land. Maar waar houdt deze organisatie zich nu dagelijks mee bezig en hoe gaat het eraan toe op de examenafdeling voor rijvaardigheid? Om hier een beeld van te vormen, sprak RijschoolPro met de gepassioneerde examenmanager Philip Stobbelaar en de ervaren allround examinator, Nol.

Met een achtergrond als manager bij de Kamer van Koophandel komt Philip circa tien jaar geleden bij het CBR terecht als examenmanager voor de regio Zeeland en West-Brabant. Hier is hij leidinggevende van zo’n 45 examinatoren. Daarnaast is hij het aanspreekpunt voor rijscholen – en soms ouders en (ex)-examenkandidaten -, voert hij sollicitatiegesprekken voor de werving van nieuwe examinatoren en houdt hij zich bezig met de kwaliteitscontrole binnen zijn afdeling. Hij schakelt dagelijks tussen de examenlocaties in Terneuzen, Vlissingen, Goes, Bergen op Zoom, Roosendaal en Breda en komt daar to the rescue als er klachten of verzoeken zijn, maar bezoekt zijn locaties ook om rijscholen en collega’s te ontmoeten en te zien wat er speelt.

Tekst gaat verder onder de foto

Gesprekken kantelen

Philip krijgt zo nu en dan een terugbelverzoek van een ex-examenkandidaat of diens ouders, vaak in verband met het zakken voor een examen. Hoewel dit soms als een pittig gesprek kan beginnen, lukt het de examenmanager naar eigen zeggen vaak om de sfeer te kantelen en het goed af te sluiten. En dat geeft energie. “Ik stel ouders vaak de vraag of ze wel eens met de les van hun zoon of dochter zijn meegereden. Op die manier kan je als ouder namelijk een goede inschatting maken van hoe het eraan toegaat in de lesauto en of hun kind daadwerkelijk klaar is om examen te doen. Die tip geef ik hen dan ook altijd: meerijden en ervaren. Als het mij lukt om een klacht om te zetten naar motivatie om het weer opnieuw te proberen, krijg ik daar energie van.”

“Als mij gevraagd wordt wat ik vanuit mijn functie belangrijk vind, is dat eigenlijk gewoon dat het op al mijn locaties lekker loopt. Dat er een goede sfeer is tussen collega’s onderling, maar ook met de rijscholen. Dat we het samen doen en dat het samen lukt. Als examenmanager heb je een belangrijke rol in het tot stand brengen van die verbinding tussen het CBR en de rijschoolbranche”, vertelt Philip. “Maar, zoals ik altijd zeg, we hebben wel te maken met een complexe, dynamische omgeving. We werken namelijk samen met rijscholen, leerlingen, de overheid, et cetera. Al die partijen hebben verschillende belangen of denken vanuit een ander referentiekader. Er zijn nu meer dan 6.000 rijscholen en die kan je nooit allemaal tevreden houden. Wat je voor de één goed doet, pakt voor de ander verkeerd uit.”

Prestatieladders en enquêtes

Met die uitspraak snijdt Philip indirect twee belangrijke ontwikkelingen in de rijschoolbranche aan: het invoeren van de prestatieladder en het onderzoek naar het meerijden van instructeurs tijdens examens. “Het is natuurlijk nog niet exact duidelijk hoe de prestatieladder eruit zal gaan zien, maar ik ben van mening dat er beter ingezet kan worden op belonen dan op straffen. Als je rijschoolhouders beloont voor goede prestaties, motiveer je daarmee ook anderen om hun prestaties te verbeteren.”

“Wat de enquête betreft, vind ik het goed dat instructeurs meerijden tijdens examens. Het is goed voor het vertrouwen van instructeurs in het CBR en daarnaast kunnen met name beginnend instructeurs veel leren van het meerijden. Maar ik heb ook wel eens van een examinator gehoord dat het voor een kandidaat een stukje rust geeft als een instructeur juist niet meerijdt”, vervolgt Philip. “Als het goed is vraagt een instructeur de mening en de wensen van zijn of haar kandidaat. Zo zou het moeten gaan. Dat neemt niet weg dat ik persoonlijk vind dat alle instructeurs gewoon mee zouden moeten rijden.”

Tekst gaat verder onder de foto

Kwaliteitscontrole voor examinatoren

Al sinds jaar en dag leeft in de samenleving het idee dat het CBR een bepaalde marge hanteert wat betreft het aantal kandidaten dat er per dag mag slagen. Om deze fabel uit de wereld te helpen, vertelt Philip over de kwaliteitscontrole van examinatoren, wat ook deel uitmaakt van zijn takenpakket als examenmanager. “Iedere examinator heeft een slagingspercentage. Daarnaast hebben we landelijk een slagingspercentage van circa vijftig procent. Als iedereen de rijprocedure goed hanteert, kan het natuurlijk niet zo zijn dat een examinator tientallen procenten afwijkt van hoe zijn of haar collega’s de kandidaten beoordelen. Om hier zicht op te houden, gebruiken we een toetsingsinstrument dat de ‘examenmix’ van examinatoren met elkaar vergelijkt. In die mix zijn alle factoren te vinden die van invloed zijn op het slagingspercentage van een kandidaat. Zo zijn er kandidaten die voorafgaand aan het examen een tussentijdse toets hebben gedaan en kandidaten die dat niet hebben gedaan. Er zijn tevens kandidaten die bij een rijschool lessen die pas één jaar bezig is, maar ook kandidaten die lessen bij een rijschool die al meer dan dertig jaar bestaat. Al deze factoren hebben invloed op het uiteindelijk slagingspercentage van een examinator. Ons systeem berekent dat en mocht er sprake zijn van onduidelijke afwijkingen, ga ik het gesprek aan met de examinator en rijdt er daarna eventueel een aantal keer een coach mee tijdens examens.”

Op pad met Nol

Na uitgebreid verteld te hebben over zijn dagelijkse bezigheden als examenmanager, loopt Philip richting de kantine waar een tiental goedlachse examinatoren genieten van een welverdiend kopje koffie en een boterham. Hij overlegt met de groep wie er bereid is om ‘de journalist’ mee te laten rijden tijdens een examen. Door ook te laten zien hoe het werk van zijn examinatoren er uitziet, schetst Philip een goed beeld van alle facetten van zijn afdeling.

Zo gezegd, zo gedaan: de karakteristieke en ervaren examinator Nol stelt zich beschikbaar. Enkele minuten later begint het examen van een aspirant-motorrijder en in een auto volgen Nol en de instructeur van de rijschool hem 45 minuten lang door herfstachtige landweggetjes en over snelwegen in en rondom Breda.

Tekst gaat verder onder de foto

Hoewel Nol ervan baalt dat hij zijn kandidaat niet op de motor, maar met de auto moet volgen, is hij zeer te spreken over zijn baan. “Ik ben al sinds 2001 examinator, maar geen dag is hetzelfde”, zegt hij. Echt tijd om over zichzelf te praten, heeft Nol niet. Hij vertelt liever over het werk en het examen. “Ik let altijd vooral op hoe de kandidaat op de motor zit. Hoe hij zich door het verkeer beweegt, hoe hij voorsorteert, et cetera. Tot nu toe rijdt hij gewoon lekker.”

“Hoewel ik examinator ben voor een hele hoop categorieën, blijft het motorexamen favoriet. De sfeer tijdens deze examens is anders: mensen zijn hier vanuit een passie, onderling zijn we vakidioten.”

Volgende keer in ‘BACKSTAGE’ loopt RijschoolPro mee met de Motor Mobiliteit voor Gehandicapten (MMvG) in Assen.

Misschien ook interessant:

• CBR onderzoekt belang meerijden instructeur
• Ook examinator heeft invloed op slagingspercentage rijscholen