Er wordt dit jaar een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden voor een verbod op appen en bellen op de fiets. Dat heeft minister Schultz van Haegen bekendgemaakt vlak voor het algemeen overleg in de Tweede Kamer rondom wegverkeer en verkeersveiligheid. Een jaar geleden wilde de minister dit juist niet. Waarom dit veranderde standpunt?

Volgens de cijfers die het ministerie hanteert, gebruikt één op de drie jongeren tussen de 12 en 21 jaar de telefoon op de fiets. En dat aantal neemt toe. Uit andere vragenlijsten komen al percentages van zestig procent naar voren. Bij 20 procent van de ongevallen met fietsers tussen 12 en 24 jaar blijkt een smartphone nu al een rol te hebben gespeeld.

Hoe kwam de discussie opnieuw op gang?

Vanwege het flink gestegen aantal verkeersdoden in 2015. Vergeleken met de twee jaar ervoor steeg het aantal doden met 9 procent naar een totaal van 621. Ook het aantal verkeersgewonden is fors gestegen vorig jaar.

Is dit te wijten aan smartphonegebruik op de fiets?

Dat is niet duidelijk. De oorzaak van dodelijke ongevallen wordt namelijk niet direct geregistreerd. Later dit jaar volgt er een analyse van de ongevalsoorzaken, en dan kan dat mogelijk blijken.

Waarom komt minister Schultz hier nu mee?

Ze bracht het op het woord kort na een gesprek met de vader van een 13-jarige jongen die overleed door onoplettend over te steken met zijn smartphone op een drukke weg.

Er werd toch ingezet op gedragsverandering ten aanzien van dit onderwerp?

Dat klopt. De minister denkt nog steeds dat inzetten op gedragsverandering het meest effectief is. Daartoe heeft zij ook meerdere campagnes opgestart in samenwerking met bijvoorbeeld TeamAlert. Zo ontstond ook de app Fietsmodus. Na een jaar ziet de minister echter geen effect van deze campagnes; eigenlijk appen en bellen er steeds meer mensen op de fiets, ook ouderen. Gedragsverandering werkt dus niet, is de conclusie.

En dus moet een verbod alles oplossen?

De minister gaat nu onderzoeken wat de aanvullende effecten van een verbod kunnen zijn. “Handhaving zal moeilijk zijn, maar het kan een afschrikkend effect hebben”, aldus Schultz van Haegen. Oftewel; de politie kan je er moeilijk voor beboeten, maar doordat je weet dat het mogelijk beboet kan worden, gaan minder mensen het doen.

Net als bij dronken fietsen dus.

Inderdaad. Fietsers mogen officieel dezelfde maximale hoeveelheid alcohol op hebben als automobilisten. Maar omdat de mogelijke gevolgen van dronken autorijden veel groter zijn, wordt dronken fietsen maatschappelijk gedoogd. Dat zal dus, wanneer het verbod er komt, waarschijnlijk ook zo gaan gelden voor het gebruik van de smartphone.

Dus het verbod gaat er komen?

De kans is heel groot dat uit het onderzoek gaat komen dat bellen en appen op de fiets leidt tot substantiële afleiding die kan leiden tot ongelukken. En dan kan zo’n verbod best werkelijkheid worden. De kans dat je er uiteindelijk voor beboet gaat worden is dan klein, maar het afschrikkende effect moet de nadelige gevolgen in ieder geval beperken.