Jongeren confronteren met kijkgedrag scheelt ongevallen
Door het kijkgedrag van leerlingen in een rijsimulator automatisch te monitoren en te corrigeren, rijden ze na het behalen van het rijexamen veiliger. Dat blijkt uit onderzoek van Jorrit Kuipers, die promotie-onderzoek deed aan de TU Delft en eigenaar is van rijsimulator-producent Green Dino.
Les nemen op de rijsimulator, als vervanging van ‘echte’ rijlessen, is nog lang niet standaard. Volgens Kuipers volgt zo’n 1 procent van alle Nederlandse leerlingen een deel van de rijlessen op de rijsimulator. In de loop der jaren rees de vraag op welke punten de rijsimulator nog verbeterd kon worden. Voor Kuipers was deze vraag aanleiding om zelf een promotieonderzoek te starten aan de TU Delft.
Spiegelen
Het was hem bijvoorbeeld opgevallen dat rijsimulatorleerlingen, die hadden geleerd hoe ze moesten
spiegelen, al snel vergaten hoe ze de procedure goed moesten uitvoeren als de automatische instructie
hierover ophield. De hersenen hebben deze feedback blijkbaar nodig om de kennis voldoende solide te
maken.
Het mechanisme waarbij kennis verloren gaat door onvoldoende feedback, blijkt ook van toepassing op de
eerste maanden na het behalen van het rijbewijs. Dan valt ineens de feedback van de instructeur weg en
verliest de leerling ongemerkt een deel van deze kennis. “Het gevolg is dat hij procedures niet meer goed
toepast en daardoor sneller betrokken raakt bij ongevallen”, zegt Kuipers.
Gezichtsherkenning
Het bedrijf van Kuipers besloot een aantal verbeteringen door te voeren, waaronder zogenoemde
kijkregistratie. “We hebben het kijkgedrag van de leerlingen verbeterd via automatische gezichtsherkenning
in de rijsimulator”, vertelt Kuipers. “Door een rood vlak te tonen aan de leerling op de plek waar hij had
moeten kijken, krijgt de leerling de feedback die nodig is om de kennis solide te maken.”
Een andere verbetering is de invoering van de training Gevaarherkenning, waarbij de leerling onder meer gesimuleerde botsingen meemaakt. Dit moet er voor zorgen dat de leerling minder risico neemt. Deze training is ontwikkeld door de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid.
Ongevallen
Voor het lopende promotieonderzoek van Kuipers werd onderzoek gedaan onder ruim 2400 rijsimulatorleerlingen. Daarbij is onder meer onderscheid gemaakt tussen leerlingen die wel en geen feedback via de kijkregistratie hebben gehad. De oud-simulatorleerlingen die mét kijkregistratie gereden hebben, blijken significant minder vaak betrokken bij ongevallen. Van deze groep was 5,1 procent betrokken bij ongevallen in het eerste jaar na het behalen van het rijbewijs.
Van de groep die in de rijsimulator heeft gereden en géén feedback van kijkregistratie kreeg, was 13,8 procent betrokken bij ongevallen. Uit het onderzoek bleek dat de rijsimulator populair is bij leerlingen met de leerstijl ‘Dromer’. Dit verklaart mogelijk de relatief hoge betrokkenheid bij ongevallen van de groep leerlingen die niet met kijkregistratie gereden hebben. Landelijk ligt het gemiddelde op 7,5% betrokkenheid bij ongevallen in het eerste jaar na het behalen van het rijbewijs.
Slaagkans examen
Ook de slaagkans op het eerste examen van de groep met kijkregistratie bleek significant te verschillen met
de slaagkans van leerlingen zonder kijkregistratie: 59,6% ten opzichte van 51,8%. De slaagkans van
leerlingen die gereden hebben in de rijsimulator met kijkregistratie én de training Gevaarherkenning hebben
gevolgd is nog hoger, namelijk 82%. Het landelijk gemiddelde voor het behalen van het rijbewijs op het
eerste examen is 48% (in de periode 2008 tot 2015).
Aantal rijlessen
Kijkregistratie en de training Gevaarherkenning blijken ook een positief effect te hebben op het totale aantal
gevolgde rijlessen. Leerlingen die gereden hebben met kijkregistratie en de training Gevaarherkenning
gevolgd hebben gevolgd, volgden in totaal 38,9 uur rijles op de weg. “Leerlingen die deze onderdelen niet
hebben gevolgd deden 6,3 uur langer over hun rijles op de weg. Het landelijk gemiddelde ligt rond 43 uur
rijles.”
Kijkregistratie in de rijsimulator lijkt dus een nuttige toevoeging voor de verkeersveiligheid te zijn. “Maar je
zou er ook aan kunnen denken om kijkregistratie in echte auto’s in te bouwen”, zegt Kuipers.
Beste Jorrit, Naar aanleiding van mijn langdurig onderzoek in de praktijk (2001-2011) – de ontwikkeling daarna en het ontwerp wat daaruit is voortgevloeid weet ik precies waar je het over hebt en waar jij staat. Ik raak niet onder de indruk door een TU in Delft en evenmin voor SWOV die beide zelf geen rijles geven. Die doen op een ander vlak onderzoek en leveren hartstikke goed werk.
Jorrit met alle goede bedoelingen die je hebt. Een leerling kan zichzelf niet verklaren, maar wel verklappen. De leerling verklapt zichzelf door de gemaakte fout in combinatie met de opmerking die er achteraan gaat komen. Op basis daarvan kun je instructievrij onderwijs ontwikkelen, hetgeen ik heb gedaan – en goed voor iedere rijinstructeur en jouw rijsimulator zou zijn.
Het gaat om de (ongestoorde) ontwikkeling in het brein tijdens het leren autorijden en niet over gedragsbepaling die voortvloeit uit “zichtbare” gedragingen van leerlingen bij een onvolledig systeem. Je spiegelt dan niet de leerling, maar meer de reactie van de leerling op basis van de tekortkomingen binnen de rijinstructie. Confronteren is “achteraf” en niet goed voor de ontwikkeling tijdens het leren autorijden. (maximale bereik blijft lage orde vaardigheden)
Kijkgedrag valt en staat met de techniek die eraan vooraf gaat Dus het is beter om over kijktechniek te beschikken dan het kijkgedrag te bepalen. Onbewust (in het brein van een leerling) wordt het woord “kijkgedrag” in verband gebracht met het rijexamen. Gebruik je tijdens de rijopleiding het woord kijktechniek dan is de kans op doorgroei naar hoge orde vaardigheden aanzienlijk beter. Geen enkele rijbewijsleerling kan dit gegeven verklaren!
De aantallen leerlingen maakt ook niet uit. Wel de ontdekking van de verwerkingsprocessen bij leerlingen en de rijlevels die bij iedere leerling identiek is. Als deze gecombineerd worden met rijinstructie of nog beter de Rijopleiding In Stappen is het probleem van tekortkoming over. Jij hebt dan een nog beter product, super gemotiveerde leerlingen, meer omzet en veilig verkeer. Als je meer wil weten ben ik op linkedin of twitter wel te bereiken.
Ik lees “Dat blijkt uit onderzoek van Jorrit Kuipers, die promotie-onderzoek deed aan de TU Delft en eigenaar is van rijsimulator-producent Green Dino.”
Eerlijk en goed dat dit bij het artikel is vermeld.
Het gaat hier dus NIET om een onafhankelijke en onbevooroordeeld onderzoek.