Tot drie keer toe raakte François van Klaveren met dezelfde leerling betrokken bij een ongeluk waaraan zij geen schuld hadden. Met zijn tien jaar aan ervaring binnen het vak heeft hij al een hoop bijzondere momenten meegemaakt, maar deze gebeurtenis is hem altijd bijgebleven. 

“Het was pas haar vierde rijles toen ik met mijn leerling in een ongeluk belandde. Een vrachtwagen reed veel te hard door de bocht, waardoor hij de hele lesauto meenam”, vertelt François. “De linkerkant van de auto was flink beschadigd, maar ook het zelfvertrouwen van mijn leerling had een flinke deuk opgelopen.

De vrachtwagenchauffeur heeft direct zijn verantwoordelijkheid voor het ongeluk genomen en aangegeven dat wij absoluut geen schuld hadden. Voor zowel mijzelf als de leerling was dit natuurlijk ontzettend fijn om te horen en het zorgde er ook voor dat wij sneller de draad op konden pakken.

Ondanks dat wij beiden erg waren geschrokken, zijn we vrij snel weer begonnen met lessen. Je praat met je leerling, je gaat met haar en haar ouders rond de keukentafel zitten en je begint met rijden op wegen waar het vrij rustig is. Het staat allemaal in het teken van het opnieuw ontwikkelen van zelfvertrouwen in de auto en in het verkeer.
Je bent de kapitein van de auto en je wil je leerling beschermen, dus goede begeleiding op maat is van heel groot belang.”

Het noodlot slaat weer toe

“Het lukte om weer met vertrouwen achter het stuur te zitten; ze durfde steeds meer zelfstandig te beslissen. Totdat het noodlot wederom toesloeg.
Op een gelijkwaardig kruispunt wilden wij rechts afslaan. Dat deed ze keurig: binnenspiegel, linker buitenspiegel, linker schouder. Zoals het hoort. Toen we vervolgens verder wilden rijden, kwam er een vrachtauto van rechts die in zijn bocht de hele binnenkant van de kruising meenam. We konden op dat moment niet meer uitwijken en dus niets anders doen dan het laten gebeuren.

Ook in deze situatie bleek vrijwel direct dat wij geen schuld hadden. Ik heb een dashcam die de lessen filmt en ik heb direct na het ongeluk foto’s gemaakt van de kruising, de auto en de vrachtwagen. De verzekeraar liet dan ook weten dat wij geen aandeel hadden in dit ongeluk en ook de vrachtwagenchauffeur heeft alles netjes en oprecht afgehandeld.

Hoewel er gelukkig lichamelijk gezien niets aan de hand was, merkte je wel direct dat er iets knapte bij de leerling. Ze begon zich af te vragen of rijden wel voor haar was weggelegd en of zij wel door moest gaan met lessen.

Dan begint het proces van het begeleiden weer opnieuw. Wat is er gebeurd? Hoe gaan we verder vanaf hier? En vooral: hoe ga ik de mentale weerbaarheid van mijn leerling weer opkrikken?
Ik heb haar voornamelijk zoveel mogelijk op het hart proberen te drukken dat het niet onze schuld was, ondanks dat het nu een tweede keer gebeurde.

Na een heel aantal gesprekken met mijn leerling en haar ouders, besloten we om toch weer verder te gaan. Ze was van nature een leerling die niet altijd zeker was van haarzelf en na zulke heftige gebeurtenissen merkte je dat er echt een behoorlijke angst bij haar was ingekropen. Ze wilde weten: doe ik het wel goed? Kan ik deze kruising wel écht oversteken? Ze durfde die besluiten niet meer zelf te nemen.
Maar na verloop van tijd ging het beter en zagen we weer echt vooruitgang. Ze kon zelfs op voor haar tussentijdse toets.”

Al het slechte komt in drieën

“Totdat het voor een derde keer mis ging. Middenin een centrum verleenden wij voorrang aan een bejaarde vrouw met een rollator bij een voetgangersoversteekplaats. We stonden daar enkele seconden stil, toen er opeens een bestelbusje achterop de lesauto knalde. We werden vier, bijna vijf meter naar voren geslingerd; de achterkant van de auto zat helemaal in elkaar.

We hebben in dit geval nooit kunnen bewijzen wat er precies is gebeurd, maar als iemand op een stilstaande auto knalt, kan het haast niet anders dan dat je andere dingen aan het doen bent.

Op dat moment merkte ik voor het eerst dat ook ik met angst achter het stuur zat. Ik was bijvoorbeeld steeds bang dat een auto niet op tijd zou stoppen en opnieuw op mijn lesauto in zou rijden. Terwijl ik dan gewoon ergens veilig geparkeerd stond.
Ik was het vertrouwen in andere weggebruikers echt even verloren en dat heeft misschien wel een maand of drie geduurd. Over de gebeurtenissen praten met het thuisfront heeft mij ontzettend geholpen. Mijn vrouw staat altijd voor mij klaar en heeft veel naar mij geluisterd. Het is zo belangrijk om bij iemand je ei kwijt te kunnen. Doe je dat niet, kan je misschien uiteindelijk datgene niet meer doen waar je juist zoveel voldoening uit haalt.”

Vallen en opstaan

“Hoewel ik na het laatste ongeluk dacht dat het einde oefening was voor mijn leerling en dat zij niet meer verder zou willen lessen, zijn we toch opnieuw het traject ingegaan van opnieuw proberen, sterk blijven, veel oefenen en zelfvertrouwen opbouwen. Na een tijd hard oefenen om weer op niveau te komen, zei ik: “Het is tijd, we gaan je examen inplannen.”

Mijn leerling was zelf ook ontzettend krachtig. Je zag dat ze langzaam maar zeker de juiste keuzes ging maken op de weg en steeds besluitvaardiger werd. “Dit is mij nu drie keer overkomen, maar niemand krijgt mij klein. No way, ik wil mijn rijbewijs,” zei ze.

Uiteindelijk is ze met vlag en wimpel geslaagd voor haar praktijkexamen. Haar examinator zei: “Wat ben jij ongelooflijk besluitvaardig en wat doorzie jij het spelletje op de weg goed.” Als je dat van een examinator hoort, dan word je wel echt even emotioneel. Dat heb ik eigenlijk nooit, maar nu had ik echt zo’n gevoel van: het is ons gewoon gelukt.
Na drie maanden belde ze mij op en vertelde ze dat ze overal heen reed. Van Tiel naar Utrecht, van Utrecht naar Amsterdam. Ze kwam overal, ze had haar mentale weerbaarheid helemaal teruggevonden. Na een traject met een aantal ups, maar behoorlijk wat downs, eindigden we uiteindelijk met een heel groot hoogtepunt: haar rijbewijs.”

Stoppen is een no-go

“Net zoals een echte bondscoach niet op zou geven als hij met zijn team een wedstrijd verloren heeft, ga ik ook niet stoppen met het geven van rijlessen aan leerlingen. Als leider in het speelveld blijf je trainingen geven, want dat is het leukste wat er is.”

Misschien ook interessant:

• Leren schakelen tussen rijden en opleiden met docent Hein Schenkelaar
• Autorijschool Brünen 60 jaar: ‘Met geld uit de loterij kocht hij z’n eerste scooter’