Alexander Pechtold: ‘Het gaat om mensen met een verhaal en motivatie, dat vind ik mooi’

Na veertien jaar in politiek Den Haag kwam het CBR op het pad van Alexander Pechtold (57). Al snel raakte de oud-D66-lijsttrekker geïnteresseerd in de wereld van rijbewijzen, mobiliteitsuitdagingen en examenkwesties. Inmiddels ontfermt hij zich al ruim drie jaar lang over de – altijd veelbesproken – instantie. “Geen dag spijt van gehad.”

RijschoolPro ontmoette Alexander Pechtold onlangs op het hoofdkantoor van het CBR in Rijswijk om het gesprek aan te gaan over de laatste ontwikkelingen binnen Rijschool Nederland. 

Je komt niet uit deze branche, wat maakte het CBR een interessante en uitdagende nieuwe stap?
“Ik wist in eerste instantie heel weinig van het CBR, behalve dat er in 2019 iedere week artikelen over in de krant stonden. Ik dacht hoe kan dat dan? Is zo’n organisatie dan helemaal verwaarloosd of waar zit hem dat dan in? Uit een soort nieuwsgierigheid dacht ik toen: misschien kan ik er wel iets in betekenen.”

“De eerste maanden heb ik alleen een beetje verkend. Toen kwam ik er vrij snel achter dat er bij het CBR nog het een en ander moest gebeuren, maar dat er met name moest worden ingezet op de relatie met de rijschoolwereld. Slecht georganiseerd, vaak hele kleine, tegenstrijdige deelbelangen, zpp’ers versus de grote rijscholen, regio versus de randstad. Het is dus niet zwart-wit het CBR versus de rijschoolwereld. Waar gaat het dan mis? Wat speelt er precies in dat wereldje? Dat vond ik interessante vraagstukken.”

Hoe lukt het om de branche en het CBR dichter bij elkaar te krijgen?
“Volhouden. Als je de koers inzet, moet je ook het lef hebben om het vol te houden, ondanks dat het allemaal minder snel gaat dan dat je hoopt. En als je naar de rijschoolbranche wijst, dan moet je ook naar jezelf en je eigen producten durven kijken. Waarom doen we de zaken zoals die in het verleden zijn afgesproken?”

“De praktijk van hoe het functioneerde was al zo ingesleten dat iedereen zich erbij had neergelegd, bijvoorbeeld wat betreft het slagingspercentage van vijftig procent. Dan zei ik: dat kan toch niet, leg dat eens uit. Waarop er werd gezegd: ‘Dat is al twintig à dertig jaar zo’. Als iets al zo lang een feit is, wil dat niet zeggen dat we daar blij mee moeten zijn of dat we dat niet kunnen veranderen. Bij dat soort signalen heb ik dan ook juist zoiets van: oh ja, krijgen we dat niet veranderd? Dan gaan we daar eens aan werken.”

Hoe ga je om met die soms complexe en uitdagende branche?
“Ik denk dat de branche – nu 3 jaar verder – heeft gemerkt dat ik het echt heel leuk vind en dat ik een agenda heb waar ik me niet vanaf laat brengen. COO Jan-Jurgen Huizing en ik hebben duidelijk gezegd: over heel veel dingen valt te praten en we willen best naar argumenten luisteren, maar een paar dingen zetten we door. Voor het grootste gedeelte merk ik dat we steeds meer on speaking terms zijn.”

“Daarnaast is de rijschoolbranche een hele menselijke branche en daar hou ik van. Je moet hen laten zien dat je je echt wil inzetten en dat je echt interesse hebt. Daarom zeg ik wel eens gekscherend: als je niet houdt van de lucht van benzine en het zweet van kandidaten, moet je hier niet gaan werken. Ik zou ook nooit in een kantoor willen werken, waar je niet je eigen product ziet. Ik heb interesse in wat er speelt en vanaf hier zie ik dat ook de hele dag. Zodra er iets uitvalt in mijn agenda, bel ik dan ook altijd even naar beneden of ik met een examen mee mag rijden. Ik leer elke rit nog bij.”

Vinden de kandidaten dat niet extra spannend?
“Nee, ik vraag het van tevoren altijd even. Ze beginnen met: er rijdt een collega mee. En dan doe ik – bij wijze van – even m’n haar anders, haha. Je moet daarnaast in principe ook kunnen rijden met een buts drukke kinderen achterin. Dus met zo’n stille meneer op de achterbank, moet dat ook wel lukken.”

De examens – en met name de reserveringstermijnen – zijn een grote uitdaging binnen de rijschoolbranche. Wat zijn verder de uitdagingen van dit jaar?
“Er zijn al bijna een half miljoen B-examens weggepoetst, maar we hebben er nog ruim 200.000 te gaan, dus binnen het CBR zijn de reserveringstermijnen voor dit examen nog steeds de grootste uitdaging. Daarom ben ik maar meteen duidelijk: met het wegwerken van die achterstand zijn we heel 2023 nog bezig. Maar we krijgen inmiddels geen klachten meer over de reserveringstermijnen en dat vind ik een compliment aan de rijschoolbranche. We wijzen veel minder naar elkaar en we zijn samen naar een soort nieuwe werkelijkheid gegroeid. De branche weet dat er bij de rechtbank en het ziekenhuis ook wachttijden zijn. Het is normaal geworden, niet alles kan morgen.”

“Ook speelt de vraag: wat komen de klanten tegen en hoe kunnen we het voor hen goed regelen? Door vanuit hun perspectief te denken, kom je tot hele andere inzichten. Bijvoorbeeld wat betreft het theorie-examen, waarbij er soms momenten zijn dat ruim 17 procent niet op komt dagen. Gemiddeld komt zelfs 1 op de 10 theorie-examen kandidaten niet opdagen. Overal krijg je twee dagen van tevoren een appje als reminder voor je afspraak: bij pakketbezorging tot aan doktersafspraken. Is het dan niet een taak voor ons om ook appjes of mailtjes te gaan sturen? Met dat soort zaken zijn we keer op keer bezig: hoe werken de dingen vandaag de dag?

“Daarnaast ligt onze focus op het verbeteren van de huisvesting van de CBR-locaties, maar ook op het creëren van een goede mix tussen digitalisering en de menselijke maat. Zo kan niet iedereen een gezondheidsverklaring via het internet invullen. Ook zijn er 1,8 miljoen Nederlanders die niet taalvaardig zijn, maar dat betekent niet dat zij niet kunnen rijden. Hoe gaan we hen helpen?”

“Zo zijn we de hele bedrijfsvoering aan het bestuderen, prioriteren en vernieuwen. Gezien onze positie zijn we verplicht het gewoon goed te doen en uit te leggen waarom je sommige dingen doet. De overheid heeft natuurlijk vrij lang uitgestraald dat ze alles kan, maar dat kan niet. Je moet dus ook je positie verduidelijken: waarom het één wel kan en het ander niet. Wij moeten garanderen dat als jij in de auto zit, dat degene die voor, achter en naast je rijdt aan dezelfde criteria heeft moeten voldoen als jij. Dat is de zekerheid die wij moeten bieden.”

In hoeverre helpt je politieke achtergrond je in wat je nu doet?
“Dat is misschien aan anderen om te beoordelen, maar ik ben ongelofelijk gewend geraakt aan bepaalde processen in de politiek. Die bijvoorbeeld snel of juist heel langzaam gaan. Daarnaast weet ik ook goed hoe ik een boodschap naar buiten moet brengen.”

“Wat de woordvoering betreft: vijf à zes jaar geleden wachtten mensen tot de telefoon ging om dan de moeilijke vragen te beantwoorden. Ik wil zelf naar buiten, ik wil het zelf vertellen. Bijvoorbeeld wat betreft de fraude bij theorie-examens. Ik kan ermee wachten tot de media er zelf iets over schrijft, maar ik kan het ook voor zijn en er zelf melding van maken. Dingen op de agenda zetten voordat het speelt of juist dingen die spelen in perspectief plaatsen.”

Daarmee snijd je een belangrijk punt aan. Examenfraude en malafide instructeurs lijken soms aan de orde van de dag. Moet de prestatieladder dit gaan verbeteren?
“Ik blijf het zeggen: er zijn heel veel goede rijscholen, maar er is een klein deel dat het voor de branche verziekt. En dat kleine deel is mij net te groot. We kunnen op z’n minst proberen om samen bepaalde dingen te veranderen. Of de prestatieladder het beste instrument is daarvoor, zijn we nu aan het verkennen. Misschien zijn er wegen die veel effectiever zijn, dat is ook ons leerproces.”

Wat is je in deze drie jaar het meest bijgebleven?
“Dat iedereen vanuit professionaliteit bezig is met de verkeersveiligheid. Dat merk ik hier intern, maar dat merk ik ook bij opleiders. Iedereen is erg begaan met het vak. Het is een klein wereldje en het zijn allemaal mensen met een verhaal en motivatie. Dat vind ik mooi, daar kan ik van genieten. Daarom heb ik geen dag spijt gehad dat ik de uitdaging bij het CBR ben aangegaan.”

Tot slot, je hebt kunstgeschiedenis en archeologie gestudeerd, mis je deze vakgebieden in je dagelijkse werkzaamheden?
“Het is nog steeds mijn hobby. Ik ga veel naar musea, veilingen en kunstbeurzen. Maar ik hoef het niet van 9 tot 5 te doen. En sinds ik de politiek uit ben, is een weekend weer een weekend, dus ik heb genoeg tijd voor mijn hobby.”

“Je bent langs twee lege vitrines gekomen in de hal, maar ik ben als een dolle op Marktplaats naar oude rijbewijzen aan het zoeken voor daarin. We hebben laatst het eerste chauffeurs rijbewijs van een vrouw gevonden. Dat zijn leuke dingen, want er was dus kennelijk een tijd dat nog geen enkele vrouw een groot rijbewijs had. Dus: verandering kan. En wat we nu doodnormaal vinden, was vroeger revolutionair. Dan moet je dus durven te denken: wat nu onmogelijk lijkt, gaan we toch doen. Niet bij stil gaan zitten.”

Lees ook:

• Alexander Pechtold: ‘Hoe vaker je zakt, hoe langer de wachttijd’
• Alexander Pechtold: ‘Ik vind ons handelen verdedigbaar in een tijd dat het examen een schaars goed is’