Het aantal 2toDrivers dat het rijbewijs vervroegd haalde, is dit jaar flink toegenomen. In het afgelopen jaar ging het om maar liefst 35.000 geslaagde 17-jarigen. Dit terwijl in de eerste twee jaar van het experiment in totaal ruim 45.000 2toDrivers door de branche werden afgeleverd. De teller is inmiddels dan ook uitgeslagen naar ruim 80.000. Dat blijkt uit cijfers van het CBR. In 2012 lag het gemiddelde aantal geslaagde 2toDrivers per maand nog op 1.400. In 2013 waren het er maandelijks gemiddeld 2.900. In 2014 zijn er vooralsnog iedere maand zelfs 3.300 17-jarigen die hun rijbewijs halen.

Het gemiddelde slagingspercentage over de gehele proef gemeten ligt bij de 17-jarigen met 55,7 procent bijna 7,5 procentpunten hoger dan het gemiddelde slagingspercentage bij de 18-plussers die in die periode via de reguliere weg hun rijbewijs haalden. Dat laat Stichting TeamAlert weten, die de communicatie rond de zesjarige proef verzorgt.

Praktijk-examen

Waar in november en december 2011 nog in totaal 16 examen-kandidaten van 17 jaar slaagden voor hun praktijkexamen, is het aantal gaandeweg de proef fors gestegen. Een recordaantal 2toDrivers behaalde in juli van dit jaar het rijbewijs om vervolgens onder begeleiding van een coach de weg op te mogen. Het ging om 3.627 jongeren.

CBR

Het CBR stelt dat de stijging waarschijnlijk vooral met de populariteit van het project te maken heeft. “In de aantallen afgenomen examens onder 2toDrivers is ook een duidelijke stijging zichtbaar. De populariteit van het project neemt dus nog steeds toe”, zo stelt woordvoerster Nathalie Dingeldein. “Jongeren willen blijkbaar graag voor hun achttiende het rijbewijs halen.”

Voor de aantallen theorie-examens en praktijk-examens verwachten het CBR met 2toDrive volgend jaar ongeveer op hetzelfde niveau uit te komen als dit jaar, zo laat de woordvoerster weten.

Slagingspercentage

Dat het slagingspercentage van 2toDrivers voor het praktijkexamen gemiddeld 7,3 procentpunten hoger ligt dan dat van reguliere rijbewijskandidaten, daarover stelt Dingeldein: “De hogere score van de 2toDrivers is niet wetenschappelijk onderzocht. Mogelijk heeft deze prestatie te maken met de motivatie van de 17-jarigen. Zij nemen hun rijopleiding serieus, daarbij ondersteund door hun ouders. Die treden in de meeste gevallen op als coach, tot hun kind na het bereiken van de 18-jarige leeftijd zelfstandig mag gaan rijden.” 

Irma Brauers van Vereniging Rijschool Belang (VRB) stelt de trend in de cijfers te herkennen. “Ik merk inderdaad dat er steeds meer 17-jarigen onze lesauto in stappen. De mogelijkheid om al voor de achttiende verjaardag een rijbewijs te halen, praat zich rond binnen die groep. En bij de broertjes en zusjes van die jongeren”, zo stelt ze. Ze verwacht overigens binnenkort stabilisatie van de aantallen en op den duur een afname. “Op het moment dat de daling in het aantal 17-jarigen inzet, zal dat waarschijnlijk ook in de 2toDrive-cijfers terug te zien zijn. Je blijft ook afhankelijk van demografische cijfers.”

Kosten

Volgens Brauers spelen ouders een grote rol in het aantal aanmeldingen voor het project. “Het zijn veel ouders die de rijopleiding voor hun kinderen betalen. Als zij op tijd van het bestaan van 2toDrive op de hoogte zijn en de kosten voor een rijbewijs niet pas na de achttiende verjaardag van hun kind ingecalculeerd hebben, dan zal waarschijnlijk een nog grotere groep via 2toDrive worden opgeleid.” Het zijn daarnaast de ouders die goed kunnen bepalen of het project iets voor hun kind is, zo stelt ze. “Sommige 17-jarigen zijn immers nog niet rijp genoeg tussen de oren.”

Ondanks de recente cijfers is het volgens de VRB-secretaris zaak dat ouders meer inzicht krijgen in wat het project precies voor henzelf betekent. “Veel ouders denken nog dat ze hun kinderen les moeten gaan geven. Dat schrikt af. Wij zijn dan ook voorstander van het een of twee keer mee laten rijden van een aankomende begeleider tijdens de rijles als de jongere nog met zijn rijopleiding bezig is. Gewoon om de foefjes te weten, te zien hoe ver het kind is en een beeld te krijgen van wat van de coaches verwacht wordt.”

Ouders

Brauers stelt verhalen te kennen van ouders die hun kinderen niet aan 2toDrive laten beginnen, omdat ze een verkeerd beeld hebben van de taken van de coach. “Dat kun je ondervangen door ze mee te laten rijden in de lesauto.”

De VRB is voorstander van het 2toDrive-project, gezien de periode van begeleid rijden, zo stelt de Brauers. “Maar er moet wel strikter gehandhaafd worden. Want het gebeurt gewoon dat jongeren zonder begeleider in de auto stappen. Of dat de jongeren als BOB worden ingezet. Daar moet korte metten mee gemaakt worden.”

Rijschool

Bovag-woordvoerder Tom Huijskens laat weten de recente cijfer een goed teken te vinden. “Het fenomeen raakt ingeburgerd. En de verkeerseducatie komt voor een grote groep jongeren nu eerder. Daar was het ons om te doen.”

Hij stelt veel signalen te horen dat ouders zich in het project verdiepen. “Maar er zullen er ook voldoende zijn waar het nog niet op de radar is verschenen. Wat de communicatie naar die groep betreft ligt er nog een schone taak voor rijscholen. Die kunnen het oppakken en vertalen naar hun eigen regio. Want als de ene rijschool het niet doet, dan doet de buurman het wel. Het is belangrijk om te laten zien dat het mogelijk is, wat het inhoudt en wat van bijvoorbeeld de begeleider wordt verwacht. Organiseer informatie-avonden of laat ouders eens meerijden tijdens de les. Op die manier neem je onduidelijkheden weg en boor je een nieuw publiek aan.”

Begeleid

FAM-voorzitter Ruud Rutten herkent de getallen echter niet, zo laat hij weten. “Wij zien geen duidelijke toestroom van 2toDrivers binnen onze rijscholen”, zo laat hij weten. “Maar het kan zomaar zo zijn dat we binnenkort het effect wel gaan merken, omdat 2toDrive steeds bekender aan het worden is. Zeker als we naar de cijfers kijken.”

De FAM is groot voorstander van het project, zo laat Rutten weten. “We merken dat de 17-jarigen goed luisteren en zelfs beter scoren dan oudere leerlingen. Daarnaast wordt extra rijervaring opgedaan. Wij vinden dan ook dat 2toDrive door moet gaan.” Voorstander van verdere verlaging van de leeftijd is de branchevereniging overigens niet. “De kans bestaat dat 2toDrivers tot hun achttiende maar weinig rijden. Als je de leeftijdsgrens gaat aanpassen, dan wordt die periode te lang. Dat is niet de bedoeling.”

Groei

Stichting TeamAlert stelt voorlopig nog een verdere groei te verwachten in het aantal 2toDrivers dat jaarlijks door de branche wordt afgeleverd. “Het ging om een geheel nieuw concept en Nederland was niet bekend met de term 2toDrive. Nu de naam en de bedoeling erachter langzaam bekender wordt, verwachten we dat nog meer jongeren dan eerst via deze weg hun rijbewijs gaan halen”, aldus Nienke Penterman.

Dat er nog onduidelijkheden rond het project bestaan, dat onderkent ze. “Wij krijgen regelmatig vragen. Laatst bijvoorbeeld van een 2toDriver van wie de vader en tevens begeleider een arm had gebroken. Hij vroeg zich af of hij nog wel als coach naast hem in de auto mag zitten”, aldus Penterman. “Sommige zaken zijn blijkbaar nog niet altijd even duidelijk. De coach er alleen maar om feedback en tips te geven. Hij hoeft geen lessen te kunnen verzorgen.”

2toDrive

Sinds 1 november 2011 kunnen jongeren vanaf hun zeventiende verjaardag het praktijkexamen voor hun rijbewijs B afleggen. Wanneer ze slagen mogen ze tot hun achttiende onder begeleiding van een coach rijervaring opdoen. In de eerste twee jaar van het experiment werden in totaal 45.000 2toDrivers door de branche afgeleverd. In het daaropvolgende jaar ging het om 35.000 vervroegd uitgegeven rijbewijzen.

Meer dan de helft van de 2toDrivers heeft minimaal 1.000 kilometer rijervaring opgedaan op het moment dat hij zelfstandig de weg op mag. Vijftien procent van de 2toDrivers geeft aan wel eens zonder begeleider te hebben gereden. En het rijden met een coach lijkt niet tot gevaarlijke situaties te leiden: er wordt slechts materiële schade gereden. Dat zijn enkele conclusies uit het eerste deel van de evaluatie van het 2toDrive-project die Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) uitvoerde. Het aantal 2toDrivers dat aangeeft tijdens het oefenen een bekeuring te hebben gehad, is volgens de SWOV met één procent ‘klein’ te noemen.

Evaluatie

De SWOV voert de evaluatiestudie uit om na te gaan wat het verkeersveiligheidseffect is van begeleid rijden. Het totale onderzoek moet een effectenschatting op ongevallen en overtredingen opleveren, die naar verwachting in 2016 gerapporteerd wordt. Nadat de totale evaluatie van het project is afgerond, wordt besloten of de huidige proef in Nederland bij wet wordt ingevoerd.

Roosmarijn Dierick