Opfriscursussen kunnen in de toekomst wel eens een veel prominentere plaats gaan innemen in het aanbod van de rijschool. Als gevolg van de spookrijdende oudere op de snelweg die een dodelijk ongeval veroorzaakte en het hoge aantal verkeersdoden onder 65-plussers is dit onderwerp weer bovenaan de agenda gekomen. Rijschool SamSam en WOLF rijbewijsshop bieden de cursussen al sinds jaar en dag aan. “Iedereen die twintig jaar geleden zijn rijbewijs heeft behaald, heeft baat van zo’n cursus.”

In Nederland kunnen we vanaf 17 jaar praktijkexamen doen voor het autorijbewijs. Tot en met ons 75e hoeven we ons vervolgens nooit meer te laten controleren; pas vanaf dan vindt er eens per vijf jaar een herkeuring plaats. Deze leeftijd was eerst 70 jaar, maar is onlangs bijgesteld. Toch blijkt dat veel automobilisten zich niet zeker voelen op de weg en er behoefte is aan bijscholing.

Taboe

“Wij bieden de opfriscursus al jaren aan”, vertelt Thijs Matheeuwsen van WOLF, een van de grootste rijscholen in Nederland. De opfriscursus bestaat bij de rijschool uit vier rijlessen en het boekje ‘veilig op weg’. De inhoud van die rijlessen is afhankelijk van de wensen van de automobilist. “Sommigen durven de snelweg niet op, anderen stappen over van een schakelauto naar een automaat, en weer anderen hebben veel moeite met bijzondere verrichtingen”, vertelt Matheeuwsen. “Dat wordt vooraf helemaal afgestemd.”

Zo gebeurt dat ook bij rijschool SamSam, waar de opfriscursus uit 5 rijlessen bestaat. Rijschoolhouder Sammy Mahadew, die deze cursus ook al zo’n vijf jaar aanbiedt, ziet dat er nog steeds een groot taboe heerst op de cursus. “Toegeven dat je een rijbewijs hebt maar eigenlijk niet kan rijden is voor mensen nogal wat. De stap naar de telefoon is de grootste, daarna zijn mensen om.”

“Aan de telefoon merk je soms de schaamte”, herkent ook Matheeuwsen. “Als je dan rustig de redenen gaat bespreken, en behandelt op welke manier we het probleem gaan verhelpen, staan mensen er direct positiever tegenover. Als rijschool pas je jezelf helemaal aan de kandidaat aan bij die cursus. Dan zijn vier lessen bijna altijd genoeg om iemand weer veilig en met zelfvertrouwen de weg op te krijgen.”

Veranderend verkeer

Volgens Mahadew slaat alles terug op een gebrek aan voertuigbeheersing bij de opfriscursus. “De auto moet je vriend zijn en geen vijand. Mensen hebben vaak geen volledige controle over de auto. Dat gebeurt bij jongeren, die bijvoorbeeld op kamers zaten en jarenlang niet meer hebben gereden. Maar ook bij ouderen. Zo had ik laatst een vrouw die voor het eerst in tijden weer moest gaan rijden omdat haar man – die altijd reed – was overleden. Ik zeg tegen die mensen: je kan het wel, maar het zit gewoon even vastgeroest.”

Matheeuwsen wijst ook op het snel veranderende verkeer. “De vernieuwingen gaan ongelooflijk rap. Daarbij komen er ook nog ieder jaar een reeks nieuwe verkeersregels bij. Het is niet gemakkelijk om die ontwikkelingen allemaal bij te houden.” Daarom wordt de opfriscursus onafgebroken doorontwikkeld. En neemt de vraag toe. “Vooral de afgelopen tijd is het duidelijk aan het toenemen.”

Dat merken ze ook bij SamSam. Daarom is de rijschool bezig met het landelijk aanbieden van de opfriscursus. Mahadew: “Er is duidelijk vraag naar, en de reacties van deelnemers zijn goed. Ik denk dat het traditionele rijden zoals we het nu doen nog lang blijft bestaan. Een cursus is dan een kleine investering om nog heel lang plezier van je rijbewijs te hebben.”

Marktkansen

Mahadew richt zich in de opfriscursus dus vooral op voertuigbeheersing en het traditionele rijden. Bij WOLF kijken ze ook naar andere aspecten, zoals elektrisch rijden en het toenemende aantal hulpmiddelen in de auto. “Vooral de laatste paar jaar is er steeds meer mogelijk”, ziet Matheeuwsen. “Er ontstaan samenwerkingsverbanden tussen autodealers en rijscholen. Een instructeur leert iemand dan optimaal zuinig te rijden met een elektrisch voertuig, of legt hen de fijne mogelijkheden uit van lane assist, front assist en adaptive cruise control. Dergelijke initiatieven gaan de komende jaren meer en meer uit de grond schieten.”

Tegelijk met de ontwikkelingen in de auto gaat het aantal 17- en 18-jarigen over een paar jaar afnemen. Wordt het bijscholen van bestaande automobilisten dan een groter aandeel van een rijschool? “Eigenlijk is het raar dat je na je 18e nooit bijscholing hoeft te volgen om auto te rijden”, zegt Matheeuwsen. “Mensen die dagelijks op de weg zitten, gaan automatisch mee met de ontwikkelingen. Maar de doelgroep die sporadisch rijdt, is het absoluut aan te raden om een keer zichzelf bij te scholen.” Dat denkt ook Mahadew. “Iedereen die meer dan twintig jaar geleden zijn rijbewijs heeft gehaald, heeft profijt van een opfriscursus.”

Lars Verpalen