Een jaar geleden keek de Utrechtse rijschoolhouder Ernest Alvares van Veronica Verkeersschool op verzoek van RijschoolPro naar het niveau van innovatie binnen de rijschoolbranche. Aanleiding was de Paul Nouwen aanmoedigingsprijs die Alvares kreeg vanwege zijn inzet op het gebied van vernieuwing. Nu blikt hij terug op het afgelopen jaar. Zijn boodschap is duidelijk: als het kabinet wil voldoen aan de milieudoelstellingen, zijn er nog heel wat stappen te zetten in de rijschoolbranche.

Ernest Alvares noemde het vorig jaar de ‘paddentrek’ naar het CBR: rijschoolhouders die hun rijles volledig afstemmen op de normen van het CBR. Die paddentrek is een jaar later niet veranderd, meent Alvares. “Dat kun je de rijschoolhouders niet eens kwalijk nemen: de kwaliteit en innovatie binnen de rijschoolbranche is namelijk afhankelijk van de norm die het CBR, oftewel het ministerie stelt.” En die norm is over zijn houdbaarheidsdatum heen, vindt de ondernemer.

Dat de automaatcode eraf moet, vindt Alvares niet meer dan vanzelfsprekend. De code maakt het er voor leerlingen niet aantrekkelijker op om te kiezen voor een elektrische rijopleiding. Wie zijn rijbewijs haalt in een automaat, mag immers niet in een handgeschakelde auto rijden. “Natuurlijk moet die code eraf. Sterker nog, ik vind dat we moeten werken naar nieuwe categorieën: geen handgeschakeld en automaat maar fossiel en elektrisch. Waarbij de elektrische auto de norm wordt. Dat de code voor automaat er afgaat, is dan een logisch gevolg. Nu is de fossiele auto nog de standaard. Mijn rijinstructeurs mogen het niet meer hebben over automaat of handgeschakeld. Wanneer we deze termen blijven gebruiken, blijven we ook in het oude patroon hangen.”

Het CBR moet eisen dat examenauto’s niet ouder mogen zijn dan drie jaar

Zijn idee: stel een milieunormering op. “Het CBR zou bijvoorbeeld moeten eisen dat examenauto’s niet ouder mogen zijn dan drie jaar, dan stapt de branche vanzelf over op elektrische auto’s. Nu is er geen enkele eis. Hoe wil het kabinet dan ooit aan zijn milieudoelstellingen voldoen?” In België bestaat deze regel overigens al, daar mogen lesauto’s niet ouder zijn dan drie jaar.

Een ander voorbeeld is de Rijprocedure. Die moet op de schop, vindt Alvares: “Er staat werkelijk niets in over elektrische auto’s of automaten.” Onbegrijpelijk, vindt de rijschoolhouder, die zelf over meerdere elektrische lesauto’s beschikt. Veronica biedt sinds begin 2016 een elektrische rijopleiding aan. Deelnemers volgen hun opleiding na een reeks simulatorlessen in een elektrische auto. Een belangrijk deel van het pakket is dat een leerling direct onderdeel wordt van een deelautoplan in Utrecht. Vanwege deze opleiding kreeg Alvares eind 2016 de Paul Nouwen aanmoedigingsprijs.

Vorig jaar constateerde de Utrechtse rijschoolhouder al dat examinatoren nauwelijks vragen kunnen stellen over elektrische voertuigen. “Ze hebben geen idee waarom mijn leerlingen koelvloeistof moeten controleren, dat ze een laadkabel bij zich moeten hebben en wanneer de auto aan de AC- en wanneer aan de DC-lader moet.” Dat is volgens hem nog steeds niet veranderd. En ook dit jaar is er nog geen laadpaal bij een CBR-examenlocatie geïnstalleerd.

“Als er niks verandert, is het voor mij als ondernemer ook niet interessant om door te gaan met elektrische voertuigen. Sterker nog: ik overweeg te beginnen met de Brakke Bak: een rijopleiding in een oude, fossiele auto die net door de apk heen kan.”

Goedwillende rijschoolhouders zitten klem, want het CBR neemt ouderwetse rijexamens af

Kijkend naar de plannen van de brancheverenigingen om de kwaliteit in de branche te verbeteren, vindt hij dat er te veel gericht wordt op de probleemgevallen, terwijl er volgens Alvares veel goedwillende rijschoolhouders zijn die open staan voor innovatie en verbetering. “Maar zij zitten klem want het CBR neemt ouderwetse rijexamens af. Alle specialisten staan toe te kijken hoe de patiënt overlijdt op de operatietafel. Met andere woorden: iedereen zit op iedereen te wachten.”

Alvares lijkt nooit stil te zitten. Met ludieke acties weet hij wel een paar keer per jaar de aandacht te trekken. Denk aan het het opleiden van meer dan 10.000 militairen, het organiseren van de VIVA Motordagen met ruim 2.500 dames op een motor of de rijbewijsvakanties waarbij leerlingen duizenden kilometers maken in Roemenië. Zijn nieuwste project is de cursus ‘Ik les 100 procent zelfrijdend’, waarmee hij leerlingen lesgeeft in Opel Astra’s die zijn uitgerust met talloze rijondersteunende functies zoals rijstrookassistentie, automatisch inparkeren of adaptive cruise control.

Hiermee wil Alvares niet alleen collega’s aan het denken zetten, maar zet hij het CBR ook min of meer onder druk. Sinds 1 januari 2016 mogen praktijkexamenkandidaten ondersteunende systemen op vrijwillige basis in de auto gebruiken tijdens het praktijkexamen B. Over het gebruik van ADAS in het rijexamen meldt het CBR: ‘Systemen die de rijtaak overnemen zoals park assist, zijn niet toegestaan. De examinatoren van het CBR zijn hier eind 2015 op getraind.’ Volgens Alvares spreekt het CBR geen duidelijke taal als het gaat om de definitie van de ‘rijtaak’. In de instructeursboeken van uitgever Verjo wordt de rijtaak in vijf hoofdrijtaken omschreven: voorbereiden en afsluiten verkeersdeelname, stromen, kruisen, zijdelings verplaatsen en manoeuvreren.

“Er is geen enkel rijondersteunend systeem dat het volledig overnemen van de rijtaak nu mogelijk maakt. Sterker nog, al zou dit bestaan dan is dit wettelijk verboden om te gebruiken. Bij rijondersteuning behoud je nog altijd de controle over het voertuig.”

Voor een instructeur is ADAS niet alleen leuk, het is ook een handig lesmiddel

Het CBR doet momenteel onderzoek naar gebruik van ADAS in het praktijkexamen. De Utrechtse rijschoolhouder is verbaasd dat er vanuit het CBR nog nooit iemand is komen informeren naar zijn ervaring met deze systemen. “In de branche zit heel veel kennis, er zijn collega-rijschoolhouders met veel specialismen. Waarom werken we hier niet samen in? Overigens merk ik wel dat de directie dit graag wil, maar de uitvoering blijft achter. Anderzijds schuilt het CBR achter het argument dat het slechts een uitvoerend orgaan is en de regels niet bepaalt. Als dat de insteek is, zal er niks veranderen.”

De nieuwe auto is ICT-gestuurd, meent hij. Opleiden gaat daarom niet alleen maar over verkeersinzicht, maar ook over het beheersen van systemen. Bovendien is ADAS volgens Alvares heel goed toe te passen in de rijles. “Ik zet ADAS al vanaf de eerste rijles in. Voor een instructeur is het niet alleen leuk, maar het is ook nog eens een handig lesmiddel.” Binnenkort leggen zijn leerlingen hun rijexamen af. Dan is het de vraag hoe het CBR omgaat met de wijze waarop de examenkandidaten gebruikmaken van de rijondersteuning.

RijschoolPro gaf het CBR de gelegenheid te reageren op dit artikel. Een woordvoerder hield het bij de volgende verklaring: “Voor het CBR gaat het niet om een definitie van een rijtaak, maar om het volgende: ‘Systemen die het rijden van de automobilist overnemen, blijven verboden tijdens het examen.’”

Lees ook: ‘Maak je niet schuldig aan paddentrek naar het CBR’