Het aantal verkeersdoden mag de afgelopen jaren zijn afgenomen, het aantal dodelijke ongevallen waarbij landbouwvoertuigen betrokken waren gaat niet met die trend mee. Het aantal verkeersdoden als gevolg van een ongeval met land- en bosbouwtrekkers bleef tussen 1987 en 2012 per jaar min of meer stabiel rond een gemiddelde van 15 personen. Daarmee is het aandeel van personen die overleden als gevolg van een trekkerongeval dan ook gestegen van 1 naar 2 procent in de afgelopen 25 jaar.

Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen. Onderzoekers analyseerden de aard en omvang van de verkeersongevallen tussen 1987 en 2012 waarbij landbouwvoertuigen betrokken waren.

Verkeersslachtoffers

Sinds de jaren zeventig laat het aantal verkeersdoden in Nederland bijna onafgebroken een dalende lijn zien. Ook in 2013 zette die trend door: 570 mensen kwamen om door verkeersongevallen in Nederland, 80 minder dan het jaar ervoor. Maar de dalende trend is niet terug te vinden in de aantallen verkeersdoden waarbij landbouwvoertuigen betrokken zijn, zo blijkt uit het onderzoek.

In tegenstelling tot het aandeel verkeersdoden door landbouwvoertuigen, is het aantal ernstige gewonden door ongevallen waarbij landbouwvoertuigen betrokken waren in de periode 1993 – 2009 overigens juist gelijkmatig gedaald van 0,5 naar 0,3 procent. Het aantal ziekenhuisgewonden met gemiddeld 87 en het aantal van gemiddeld 127 lichtgewonden, was in die periode constant te noemen, zo blijkt.

Landbouwtrekker

Waar het aantal slachtofferongevallen met landbouwvoertuigen jarenlang voornamelijk binnen de bebouwde kom plaatsvond, daalde dit aandeel vanaf 2009. “Bedacht moet worden dat in Nederland als regel herkomst en bestemming van ritten met landbouwvoertuigen buiten de bebouwde kom liggen. Daarnaast is in de afgelopen jaren een verschuiving opgetreden van ongevallen van rijks- en provinciale wegen naar gemeentelijke en waterschapwegen”, zo wordt gesteld.

De grotere afstanden tussen boerderijen en veldkavels wordt als één van de mogelijke oorzaken voor het aantal slachtoffers genoemd. Er worden immers meer ritten met landbouwvoertuigen op de openbare (plattelands)wegen gereden en de afgelegde afstanden worden steeds langer, zo is de redenatie.

Transport

Dat landbouwvoertuigen tegenwoordig niet alleen in de landbouwsector gebruikt worden, is een andere mogelijke oorzaak, zo geven de onderzoekers aan. Een onbekend deel van de ritten op de openbare weg wordt gemaakt voor transportdoeleinden, bijvoorbeeld voor het vervoer van vee, stro, machines of grond, buiten het kader van agrarische bedrijfsvoering. De tractor wordt in dat geval gebruikt ter vervanging van vrachtwagens.

Wie een tractor of trekker bestuurt, heeft op dit moment nog geen rijbewijs nodig. Jongeren kunnen momenteel dus de openbare weg op met soms grote en zware voertuigen, zonder dat ze voor het rijden in een dergelijk voertuig een rijopleiding gevolgd hebben. Jongeren van 16 en 17 jaar die de voertuigen beroepsmatig besturen, moeten wel een ‘trekkerbewijs jeugdigen’ hebben. Dit is geen officieel rijbewijs, maar een bewijs van vaardigheid.

Slachtoffers

Met de invoering van het trekkerrijbewijs in januari 2015, zal het aantal slachtoffers als gevolg van trekkers op de openbare wegen naar verwachting afnemen. Voor het T-rijbewijs moet immers een complete rijopleiding worden gevolgd. De Tweede Kamer ging april dit jaar unaniem akkoord met het wetsvoorstel. Woordvoerders van de Kamer vonden het niet uit te leggen dat jongeren van 16 jaar momenteel met trekkers de openbare weg op mogen, zonder daarvoor een rijbewijs te hebben.

Met de invoering van het nieuwe rijbewijs moeten personen vanaf 16 jaar het document verplicht behalen om op de openbare weg onder andere landbouw- en bosbouwtrekkers te mogen besturen. Binnen die regeling vallen geen motorrijtuigen die maaien, onkruid bestrijden, vegen, sneeuw ruimen, gladheid bestrijden of hondenpoep verzamelen. Rijinstructeurs moeten een speciaal WRM-certificaat T hebben om leerlingen voor het trekkerrijbewijs op te mogen leiden.

T-rijbewijs

Volgens minister Schultz is een T-rijbewijs niet alleen van belang vanwege de leeftijd van de bestuurders, maar ook omdat de trekkers in de praktijk steeds groter worden. “Daarnaast bevinden steeds meer van deze voertuigen zich op de openbare weg. Al die zaken bij elkaar zorgen ervoor dat je misschien voor een relatief kleine groep het rijbewijs moet invoeren, maar dat ik toch denk dat het goed is om te doen”, zo liet ze in de Tweede Kamer weten.