Dé IBKI-manier van lesgeven bestaat niet, zegt Rob Sauvé, WRM-examinator bij IBKI. Hij gaf vrijdag voorafgaand aan de ledenvergadering van de VRB met zijn collega Marcel Disselköter tips over hoe rijinstructeurs de praktijkbegeleiding het beste kunnen afleggen. “Nergens staat beschreven wat je precies moet zeggen. Sluit je les aan op de leerling.” VRB-voorzitter Peter van Neck noemt het opheffen van de sanctie op de praktijkbegeleiding een utopie.

De presentatie van de IBKI-medewerkers zorgde voor een stevige discussie in de zaal in Beneden-Leeuwen tussen voor- en tegenstanders van de praktijkbegeleiding. De praktijkbegeleiding, het verplichte vijfjaarlijkse examen voor rijinstructeurs, levert al jaren discussie op binnen de branche. Instructeurs vinden het onzinnig dat het examen standaard tweemaal moet worden afgelegd. Ook vinden ze dat de sanctie te ver gaat: wie de praktijkbegeleiding ook de derde keer niet haalt, raakt zijn bevoegdheid kwijt en moet een herintredersstraject volgen.

Sauvé ging inhoudelijk niet in op deze punten.“De beslissing ligt bij de politiek. Wij moeten uitvoeren wat er in de wet staat.” Wel heeft IBKI al eerder aangegeven geen noodzaak te zien in een tweede praktijkbegeleiding indien de eerste praktijkbegeleiding met een voldoende is afgesloten.

‘Toneelstukje’

Daarnaast heeft een deel van de instructeurs het gevoel een toneelstukje op te moeten voeren, vanwege het protocol dat het exameninstituut IBKI gebruikt om de rijinstructeur te beoordelen. Dit beeld wil Sauvé bestrijden. Sauvé hamert erop dat de rijinstructeurs hun rijles vooral naar eigen inzicht moeten invullen en zich daarbij niet alleen maar moeten laten leiden door het beoordelingsprotocol. “Het kan best zo zijn dat jullie manier van lesgeven anders is. De bedoeling is juist dat je de competenties uit het beoordelingsprotocol laat zien, maar deze op je eigen manier invult.”

De stappen die in het beoordelingsprotocol staan, hoeven ook niet allemaal op de vaste volgorde worden afgewerkt, legt hij uit. “Een stap mag best op een ander moment worden uitgevoerd, als het maar op een logische manier in je les past. Er zijn tenslotte meerdere wegen die naar Rome leiden.” Ook ziet hij dat de meeste rijinstructeurs zinnetjes uit hun hoofd leren. “Er staat nergens beschreven wat je precies moet zeggen tijdens de les. Je hoeft tegen een leerling dus niet te zeggen dat hij ‘vlot, veilig en zelfstandig’ zijn oefening moet beheersen aan het einde van de les. Wanneer je je op deze manier laat leiden door het protocol, begint de les voor ons onlogisch te worden.”

Doelstelling

De IBKI-medewerker wijst ook op het belang van het kiezen van een reële doelstelling voor de praktijkbegeleiding, in combinatie met het aanvangsniveau van de leerling. “Soms is het belangrijk dat je de aanvangsvaardigheid van een leerling eerst op niveau brengt, voordat je verder gaat met het volgende lesonderwerp of de volgende lesstap. Wees niet bang dat je in dat geval niet alle fases van de rijles hebt doorlopen: je hebt dan waarschijnlijk wel goed lesgegeven.”

Ook binnen een onderwerp, zoals kruispunten, is het mogelijk subonderwerpen behandelen, bijvoorbeeld gecompliceerde kruispunten, vertelt Sauvé. “Het kan overigens gebeuren dat je een prima les hebt gegeven maar dat de leerling geen stap verder is gekomen. Het is dus geen vereiste dat de leerling zijn doelstelling haalt.”

‘Geen sanctie is utopie’

VRB-voorzitter Peter van Neck sprak zich tijdens de vergadering ook uit over de praktijkbegeleiding in zijn speech. De brancheverenigingen hebben dit onderwerp met de politiek in Den Haag besproken. “Het is een utopie om te denken dat dit zonder sanctie zou kunnen gaan. Dat dit niet het zwaard van Damocles moet zijn, ook dat is aan de orde. Maar geen gevolgen? Dat gaat niet werken”, zegt Van Neck. “Als men zelfs het risico durft nemen om zonder geldige papieren te gaan lesgeven, dan is het scheppen van een verwachtingspatroon dat de sanctie er helemaal vanaf gaat, niet reëel. Bij geen enkele politicus is hier draagvlak voor. Niet in de huidige Kamersamenstelling en ook niet in een nieuwe samenstelling. Zeker niet als de PVV de grootste partij zou worden, want die hebben nog nooit enige steun of reactie gegeven.”