Meer examinatoren in dienst nemen, examens voortaan op naam reserveren en rijscholen meteen laten betalen bij het reserveren van een examen. De rijschoolbranche ziet veel verschillende mogelijkheden om de lange wachttijden bij het CBR aan te pakken. Toch denkt ook ruim een derde dat dit probleem niet is op te lossen: het is nu eenmaal moeilijk vraag en aanbod goed op elkaar af te stemmen.

Dat blijkt uit de reacties op de enquête die online vakblad VerkeersPro onlangs hield onder haar geabonneerde lezers. Met dit onderzoek peilt VerkeersPro de mening van rijinstructeurs over actuele thema’s uit de branche. Van de 10.000 lezers vulden 2.466 de enquête in.

Een van de onderwerpen uit de enquête is de lange reserveringstermijnen voor de praktijkexamens bij het CBR. Mede doordat de vraag naar examens sinds enkele jaren weer sterk toeneemt, lopen de wachttijden flink op. De afgesproken maximale wachttijd is 7 weken, maar op sommige locaties moeten kandidaten 13 weken wachten tot ze het rijexamen kunnen afleggen. Rijschoolhouders zijn daarom genoodzaakt al vroeg in het lestraject een examen aan te vragen voor hun leerlingen, terwijl zij dan nog niet goed kunnen inschatten wanneer de leerling er daadwerkelijk klaar voor is.

‘Van alle tijden’

Ondanks de vervelende gevolgen die de wachttijden met zich mee kunnen brengen, kijkt toch een groot deel van de branche nuchter naar dit probleem. Lange wachttijden is een probleem dat lastig is op te lossen vanwege vraag en aanbod, zegt 34 procent van de respondenten. Dit percentage is onder oudere rijinstructeurs hoger dan onder hun jongere collega’s. Van de leeftijdscategorie 65 jaar en ouder heeft 42 procent voor dit antwoord gekozen. “Zolang wij onze rijschool hebben – 35 jaar – zijn de wachttijden al een punt van discussie. Dit komt altijd terug en zal altijd blijven”, schrijft een van de rijinstructeurs in een toelichting.

Op dit moment zijn er lange wachttijden bij de CBR-praktijkexamens. Wat is volgens u een oplossing? Meerdere antwoorden zijn mogelijk.

“Ik ondervind niet heel veel problemen”, schrijft een andere instructeur. “In de periode voor de vakantie is het overal druk en met de weken die we hebben gehad met uitval door feestdagen is het logisch dat er een hogere druk is. Ik heb dit jaar iets meer last van langere wachttijd, maar merk ook dat ik daar zelf een en ander aan kan doen.”

Examens inkopen

Dat rijschoolhouders de wachttijden gewend zijn en kunnen verklaren, wil overigens niet zeggen dat er van hen niets hoeft te veranderen. Zo geeft 29 procent procent van de respondenten aan het een goed idee te vinden dat de rijschool direct moet betalen bij het reserveren van een examen. Bovendien geven zeker honderd rijinstructeurs in de toelichting aan dat ze liever zien dat de examens alleen nog maar op naam kunnen worden gereserveerd:

• “Idee: cursist koopt de aanvraag/reservering en betaalt via iDeal. Vervolgens krijgt de gemachtigde rijschool een mail dat dit is gebeurd en dat er een datum gezocht kan worden in Top. Dit zorgt voor duidelijker kostenplaatje voor de kandidaat, voor minder ongebruikte examentijd, voor een beter financieel plaatje voor het CBR. En zorgt voor minder financieel geschil tussen CBR en rijschool. Daarnaast kan er een grote wijziging komen in de contracten van het CBR.”
• “Grote rijscholen moeten niet de capaciteit (tijdelijk) kunnen gijzelen. Ze kopen grotere hoeveelheden examens in één keer en dan worden er vaak examen momenten terug gedumpt vlak voordat er betaald dient te worden.”
• “Alle capaciteit die er is openzetten. Hiermee voorkom je dat rijscholen alles inkopen waardoor de wachttijd oploopt (wachttijd Zeeland voor dagopleiding BE meer dan 3 maanden). Nu gebeurt het wekelijks dat er ineens weer een dag tussenkomt op een termijn van minder dan 2 weken, maar die blijven altijd open staan, omdat niemand herexamen mag doen binnen die termijn. Wie betaalt die plekken? Wij!”

Slagingspercentage

Om de wachttijden tegen te gaan, stelde BOVAG enkele maanden geleden voor om maatregelen te namen tegen rijscholen die keer op keer ‘kansloze’ kandidaten naar de praktijkexamens sturen. Daarnaast mogen rijscholen die doorgaans wél goed voorbereide kandidaten op examen sturen, van de belangenvereniging voorrang krijgen. Het CBR onderzoekt deze optie. Hoewel het nog niet helemaal duidelijk is hoe een dergelijke maatregel er dan uit komt te zien, vroeg VerkeersPro wat rijinstructeurs vinden van de optie de wachttijd af te laten hangen van het slagingspercentage van een rijschool. Dit blijkt geen populaire oplossing: slechts 15 procent is hier voorstander van. Enkele toelichtingen:

• “Hoger slagingspercentage voor laten gaan, lijkt mij geen oplossing. Dan gaan rijscholen leerlingen die minder presteren zoals add niet meer aannemen als leerling. Of ze gaan ze onder een andere rijschoolnaam inschrijven. En alle leerlingen waarvan ze verwachten dat ze slagen, boeken ze onder hun eigen naam in.”
• “Het inzetten van het slagingspercentage als instrument om voorrang te krijgen bij het reserveren van examens is een bizar voorstel. Er zijn talloze rijscholen die zich met name op kandidaten uit het ‘moeilijke’ marktaandeel hebben toegelegd en die juist daardoor een lager slagingspercentage scoren. Dan is er ook nog de discutabele methode van het hanteren van dubbele CBR-registraties door rijscholen. Zo zijn er nog veel meer kanttekeningen te plaatsen bij het slagingspercentage. Het slagingspercentage is een oneigenlijk, suggestief en manipuleerbaar instrument en kan/mag niet gelden als maatstaf voor kwaliteit.”
• “Al 40 jaar is vanaf maart tot september moeilijk om examens te plannen. Het zou goed zijn als rijscholen die er een potje van maken en kandidaten zonder opleiding dus kansloos op examen laten gaan, die maximaal te laten wachten en de scholen met een hoog opleidingsniveau, examens binnen 14 dagen te realiseren.”

‘Meer examinatoren’

In een groot deel van de toelichtingen (ruim 200 van de 847) hebben de respondenten een simpele oplossing: het CBR moet zorgen voor meer examinatoren. Het CBR heeft vorig jaar al zestig nieuwe examinatoren geworven en dit jaar moeten er nog eens zestig bijkomen. Wel worden er veel eisen gesteld aan de sollicitant. Veel instructeurs stellen voor om de eisen te versoepelen, zodat meer instructeurs kunnen solliciteren. Een ander idee dat veel wordt geopperd is het afschaffen van de tussentijdse toets (TTT), of het inzetten van rijinstructeurs als ‘examinator’ bij deze toets.

• “Het CBR moet beter inspelen op het vraag-aanbodverhaal door goed naar demografische ontwikkelingen te kijken en ook eerder beseffen dat als er binnen 10 jaar 200 examinatoren met pensioen gaan, je binnen deze periode ook in ieder geval zoveel nieuwe examinatoren opleidt. Het CBR loopt behoorlijk achter op de actuele ontwikkelingen.”
• “Meer examinatoren in dienst nemen en een ervaren rijinstructeur mogelijk maken een tussentijdse toets af te nemen voor een andere rijschool.”
• Het aanstellingsbeleid van het CBR wijzigen, zelf zit ik al meer dan 30 jaar in het vak maar wegens mijn schoolopleiding kom in niet in aanmerking voor examinator. per individu bekijken lijkt mij van belang in plaats van beoordelen op schooldiploma’s van 30 jaar terug.
• “Schaf de tussentijdse toetsen af. Deze belasting kan het CBR missen als kiespijn. Of laat de TTT’s afnemen door instructeurs met voldoende ervaring en een goed resultaat tegen een eerlijke beloning. Het gevolg van een TTT kan nooit als resultaat een rijbewijs opleveren dus waarom heeft dit net zo’n hoge prioriteit als een examen, waar dat wel kan?”

Enquête rijschoolbranche

In de enquête van VerkeersPro komen diverse onderwerpen aan bod, zoals opleiding voor rijinstructeurs, kwaliteit van examinatoren, bijscholing en de sanctie. Maar ook actuele thema’s zoals de VOG-eis en het gebruik van ADAS (rijondersteuning zoals cruise control) tijdens rijlessen. De komende weken publiceert VerkeersPro per thema over de uitkomsten van het onderzoek. Vervolgens krijgen de brancheverenigingen, CBR en IBKI de mogelijkheid te reageren op de uitkomsten. Lees ook de eerder verschenen verhalen naar aanleiding van de enquête.

Lees ook:

• Minister: CBR doet er alles aan om wachttijden op orde te krijgen
• Lange wachttijden bij CBR: ‘Geef goed presterende rijscholen voorrang’ 
• Wachttijden rijexamen Engeland nog altijd niet opgelost