Roy Somer: ‘Modulaire rijopleiding is het beste dat je leerlingen kunt bieden’
Modulaire rijlessen zoals die in de RIS worden gegeven zijn dé manier om een leerling de benodigde kennis en ervaring te laten opdoen om een goede bestuurder te worden. Roy Somer is hiervan overtuigd en is blij dat de commissie Roemer tot een vergelijkbare conclusie komt in haar adviesrapport. “Waarom zouden we op een andere manier lesgeven als we weten dat mensen makkelijker in stappen leren?”
Emile Roemer zou graag zien dat leerlingen in de lesauto modulair worden opgeleid en verschillende toetsmomenten afleggen. Het is een van de adviezen uit het rapport ‘Van Rijles naar Rijonderwijs’. Dat rapport vormt de aanleiding van een aanstaande hervorming in de rijschoolbranche. Dat geldt ook voor Roy Somer, een pleitbezorger van de Rijopleiding in Stappen.
De huidige opleiding is nu te veel gericht op het examen en minder op de opleiding zelf, het leren autorijden. Somer is een WRM-bijscholer die de RIS-opleiding aanbiedt en is daarnaast zelf ook RIS-instructeur. De uitkomsten van het rapport zijn voor hem geen verrassing. Voor hem begon het belang van modulair opleiden te dagen, zodra hij de filosofie ontdekte achter de RIS-opleiding. En deze wil hij graag met iedereen delen.
RIS-opleiding
De gedachte achter een rijopleiding in stappen, ofwel modulair leren, is erg belangrijk. Er wordt nu veel ingespeeld op de inhoud van de opleiding en het examen, maar niet op het doel, vindt Somer. En wanneer je modulair leert moet je veel coachen en vooral begrijpen hoe een leerling het beste leert. “En het blijkt dat mensen het beste leren in stappen, dus waarom passen we dat niet toe? Het succes van de leerling is het succes van de instructeur.”
“Iedereen leert in grote lijnen hetzelfde en heeft hiervoor drie componenten nodig: het leervermogen, kennis en motivatie. Deze drie vind je terug in de RIS. Het enige verschil tussen leerlingen is dat diegenen die moeilijk leren, meer leertijd nodig hebben dan zij die vlot leren.” Voorkennis is volgens Somer erg belangrijk binnen de RIS-opleiding. Door voorafgaand aan de les huiswerk te maken en lesstof uit het lesboek te lezen, komen leerlingen voorbereid naar de les.
“Door middel van een dialoog test je of de lesstof binnen is gekomen en verwerkt.” Somer vind het belangrijk dat er wordt ingespeeld op het langetermijn-geheugen van de leerling, zodat de leerling ook nog weet hoe iets moet als hij zijn rijbewijs heeft. Dit doet hij door ongewenste problemen op te zoeken. “Hierdoor moet de leerling graven naar de juiste lesstof en wordt het geheugen geactiveerd. Essentieel hierbij is dat je niet over moet naar een ander onderdeel als het vorige nog niet goed wordt beheerst.”
Van vertellen naar vragen
Door de manier van lesgeven, heb je volgens Somer invloed op het lerend vermogen van de leerling “Het is belangrijk dat je de leerling niet vertelt wat hij moet doen, dat is passief en dan pak je het lerend vermogen af. Als je de leerling vraagt wat hij moet doen, activeert hij de voorkennis en leert hij beter.” Leervermogen is waar het naar Somers mening om draait.
“Bijvoorbeeld bij het keren in een straat. Hoe ik het vroeger heb geleerd is dat de instructeur vertelt: ga hier maar keren. Maar je moet uitleggen waarom de leerling dat moet doen, coachen. Dat doe je door vragen te stellen in plaats van te vertellen. We moeten hier naar links, kun je dat zomaar doen? Waarom niet? Als de leerling zegt dat hij eerst goed moet kijken, kom je erachter of hij de juiste voorkennis bezit. Bij fileparkeren moet je bijvoorbeeld de voorkennis hebben van een bocht achteruit.” Om goed te kunnen verwerken wat de leerling heeft geleerd, vindt Somer het pakken van rust heel belangrijk. “Ga na een rotonde even stilstaan om te evalueren wat er is gebeurd. Als de leerling meteen doorrijdt heeft hij niet de ruimte om ervan te leren.”
Somer noemt het van belang dat iedere les begint met het activeren van de voorkennis, zodat je op basis daarvan besluit wat de leerling gaat leren. “En als jij die gedachte erachter weet, ben je als instructeur ook erg gemotiveerd. Dan kun je je leerling leren hoe het moet en het niet alleen maar vertellen. Ik heb dat jaren lang gedaan en zie dat nog steeds terug bij veel collega’s die ik coach.”
Leerling centraal
Door in te spelen op de voorkennis van de leerling, zorg je ervoor dat de leerling centraal staat. Zorg dat de leerling een doel heeft die les. “Als de leerling thuis komt en de ouder vraagt: ‘Wat heb je gedaan tijdens de les?’ Antwoordt de leerling: ‘We zijn over de rotonde geweest, de snelweg, kruispunten.’ Maar hij weet niet wat hij geleerd heeft, er is geen doel geweest. En dat doel kun je alleen bereiken als je zelf de leerling ophaalt en wegbrengt, want dan kun je de route aanpassen aan het doel van de leerling en niet op het naar huis brengen. Als je denkt dat de leerling het doel heeft bereikt, kun je vragen wat hij denkt te hebben geleerd en of hij het ook zonder aanwijzingen zou kunnen.”
De leerling moet niet in paniek schieten als de instructeur uit de omgeving stapt en hij geen aanwijzingen meer kan geven. Somer rijdt daarom ook vaak pas in een van de laatste lessen langs het CBR. “De leerling moet niet op herkenning afgaan. En gaat het niet goed? Zet dan de auto stil. Wat is er fout gegaan? Je moet oppassen dat ze geen mentale overcapaciteit hebben.”
“Zorg ook dat leerlingen elkaar kunnen helpen. Zet bijvoorbeeld een leerling bij de theorieles die de stof goed beheerst. Ze leren veel van elkaar. En als instructeur zou je de leerling extra kunnen helpen door meer tijd te nemen of meer oefeningen te doen. Mensen die vlot leren, kun je uitdagen met meer activiteiten.” Ook essentieel is dat de instructeur moet demonstreren hoe je bijvoorbeeld moet kijken. “De leerling kopieert jou als instructeur.”
Motivatie
Waarde, zelfvertrouwen en sfeer. Dit zijn belangrijke zaken als je een leerling wil motiveren. Heeft een leerling privéproblemen? Dan scoort hij minder. Ook moet hij een goed gevoel bij jou als instructeur hebben. “Als een leerling bij mij wil lessen, ga ik eerst naar ze toe om kennis te maken. Ik leg uit hoe ik werk en hoe de RIS-opleiding werkt. Zo doe ik het ook met bijscholing, ik ga een gesprek aan met de instructeur en test de voorkennis. Zo ontdek ik wie ze zijn. Als ze vervolgens vertrouwen in mij krijgen, gaan ze mij geloven en van mij leren. Ik hou van transparantie.”
WRM-bijscholing
“Het voordeel van mijn bijscholingen, is dat ik zelf al veertig jaar rij-instructeur ben. Ik spreek dezelfde taal als rij-instructeurs en wil dat ze veel van mij leren. Het is daarbij belangrijk dat ze echt aanwezig zijn. Ik stel achteraf de vragen hoe is het gegaan en wat ze hebben geleerd. Zodra ik tijdens de les merk dat de gedachte er niet bij is, stel ik direct een vraag.”
Het examen moet volgens Somer eigenlijk ook af worden gesloten met een toets. “Als je niet toetst, weet je niet of het is binnen gekomen. Het is een hulpmiddel om de lesstof te onthouden.”
Lees ook:
Dit is de grootst mogelijke onzin en geldklopperij. Ik geef al 17 jaar les, nooit onder de 70% en zonder deze onzin van RIS. Was afgeserveerd en daar moet het ook blijven. Een mentaliteitsverandering bereik je niet met RIS. Veel sneller definitief rijbewijzen innemen wel. Zorgen dat de TTT erin blijft, dàt is noodzakelijk. Onze grootste baas bij het CBR wil die al weg doen. Géén enkele toets vooraf. En Roemer heeft zijn iren laten hangen bij de verkeerde mensen en wil extra toetsen. Belachlijk.