Praktijkexamen B in Roemenië: maximaal 21 strafpunten
Het Roemeense praktijkexamen wordt afgenomen door de plaatselijke politie. De beoordeling is zeer simpel en helder. De leerling mag maximaal 21 strafpunten halen. Het slagingspercentage is ongeveer 35%. De Nederlandse leerlingen in Roemenië hebben zondag in de provinciale stad Deva een proefexamen afgelegd. Uitslag? Allebei gezakt volgens de Roemeense maatstaven wegens een paar keer geen richting aangeven bij het ontwijken van een fietser en een paar keer de motor laten afslaan. De derde leerling heeft het proefexamen passief meegedaan.
Het wordt de Roemenen aangeleerd om zodra ze met een wiel op de andere rijstrook komen richting aan te geven. Bijvoorbeeld om een fietser in te halen of ruimte te maken voor een tegemoetkomende voetganger. Zodra de leerling dat niet doet tijdens het examen, levert dat 6 strafpunten op. Net als de motor laten afslaan.
Roemeense examen-eisen
“Volgens Roemeense maatstaven hebben mijn leerlingen dus nog één les nodig om nog extra het gebruik van de koppeling en het knipperlicht te trainen. Daarna voldoen ze dus kennelijk al meteen aan de Roemeense examen-eisen”, vertelt Ernest Alvares van Veronica Verkeeersschool, die een deel van de rijopleiding voor deze leerlingen in Roemenië geeft.
“Maar ik geloof niet dat mijn leerlingen nu al klaar zijn voor het CBR-examen. Wij letten ook op zaken als vlot rijden, goed in de spiegels kijken en bochtenwerk. Daar moeten we de komende dagen en bij de afsluiting in Nederland nog wel wat aandacht aan besteden.”
Exameninering
De Roemeense examinering is zeer helder. De rit duurt ongeveer een half uur. Tijdens de rit komen diverse verkeerssituaties en bijzondere verrichtingen aan bod. De route is continu anders. Ook bij het instappen let de examinator erop dat de leerling de stoel goed zet, spiegels verstelt en de gordel aan doet.
Op het uitslagformulier geeft de politie-examinator de strafpunten aan wat hij heeft geconstateerd. Die punten worden opgeteld voglens een vast protocol. Met maximaal 21 strafpunten ben je geslaagd. Zware ‘vergrijpen’, zoals een rem-ingreep, worden meteen bestraft met 21 punten. Lichte dingen, zoals geen richting aangeven met 6 punten.
Rijvaardigheid
“Deze methode heeft voor- en nadelen”, vindt Alvares. “Het is heel helder naar de leerling toe om te vertellen waarom hij is gezakt. Dan kan de volgende keer door de rijschool daar aandacht aan besteed worden. Maar de vraag is wat het over de daadwerkelijke rijvaardigheid zegt zoals we dat in Nederland willen zien.”
Overigens mogen leerlingen in Roemenië pas op examen als ze minimaal 30 lesuren hebben gevolgd bij de rijschool. Deze gevolgde lessen worden bijgehouden op een formulier. Er komen maar liefst 5 stempels om fraude te voorkomen: van de instructeur, de rijschool-directeur, de theoriedocent, de leerling en de arts.
Rijlespakket
Zo’n rijlespakket van 15 dubbele uren (dus 30 lesuren in totaal) kost ongeveer 300 euro. Dat is inclusief 24% btw. Losse lessen als iemand zakt of extra lessen nodig heeft, leveren zo’n 14 euro per uur op. Het examen kost een kleine 20 euro, zowel theorie als praktijk. Na drie examenpogingen gaat het tarief omhoog. Dan kost het zo’n 25 euro. Met het theorie-examen erbij kost een rijopleiding dus minimaal zo’n 350 euro.
“Enkele jaren geleden wilde de overheid dat de examinering voortaan door de gemeente gedaan zou worden. Maar de politie wilde haar inkomstenbron niet kwijt”, vertelt de Roemeense rijinstructeur. “Dus blijft het huidige systeem in stand.”
Reservingssysteem
Bijzonder is het reserveringssysteem in Roemenië. Waar het CBR in Nederland miljoenen aan ICT besteedt om dat zo effeciënt mogelijk te laten verlopen, in Roemenië werkt het anders. De politie geeft in een openbare agenda aan wanneer ze beschikbaar is op een openbaar plein om examens af te nemen.
Voorzieningen, zoals een gebouw en koffie, zijn er niet op de examenlocatie. De toilet is een Dixie. De leerling moet zorgen dat hij er om 9 uur ’s ochtends is. Daarna is het wachten op je beurt. Op de auto wordt naast het bordje ‘Scoala’ het bordje ‘examen’ bijgeplaatst. Zo ziet iedereen dat het om een examen-auto gaat.
“Het kan dus makkelijk gebeuren dat je uren moet wachten voordat je aan de beurt bent, vertelt vertelt Gabriël, de Roemeense rijinstructeur die de hele week mee is tijdens de Rijbewijs Vakantie van Veronica Verkeersschool. “De politie is er meestal met vier man. Die hebben een cursus gevolgd om dit te mogen doen.”
Getuige
Bijzonder is dat er altijd een leerling meegaat als getuige. De instructeur mag niet mee. “De getuige moet mee om te voorkomen dat er gefraudeerd of omgekocht wordt”, vertelt Mihai, de lokale Roemeense rijinstructeur. “De getuige is de volgende om examen af te leggen. Wel bij een andere agent.”
Bijkomend voordeel is dat iedere examenkandidaat altijd al een keer een volledig examen heeft meegemaakt. De kandidaat waarvoor hij getuige is geeft al een soort demonstratie. Hij weet dus precies wat hij kan verwachten. De route is iedere keer anders.
Instinkers
“Agenten proberen ook soms te kijken of instinkers lukken”, weet Mihai. “Bijvoorbeeld door te zeggen dat de leerling linksaf moet, als dat niet mag. Of door te vragen dat hij meer dan 50 meter achteruit rijdt, wat ook niet is toegestaan. De kandidaat moet dan zelf aangeven dat hij dat niet gaat doen omdat dat niet mag.”
Ongeveer de helft van de Roemeense rijinstructeurs werkt als zzp’er, de helft in loondienst. Gabriël: “Maar een zzp’er moet wel een contract hebben met een rijschool. Want je moet een vergunning hebben om in een bepaald gebied te mogen lesgeven.”
Examenresultaat
De Roemeense rijscholen hebben trouwens vaak met dezelfde problemen te kampen als Nederlandse rijschoolhouders als het gaat om het examenresultaat, heeft Alvares gemerkt.
“Ook zij staan onder druk van ouders om ervoor te zorgen dat de leerling zo snel mogelijk slaagt. Echter, je kunt als rijschool niet verantwoordelijk zijn voor het examenresultaat. Toch leggen ouders die verantwoordelijkheid in de praktijk vaak wel bij jou. Maar je hebt als rijschool een inspanningsverplichting en geen resultaatverplichting.”
Hij vindt het grote voordeel dat de Roemeense methode precies inzichtelijk maakt waarom iemand is gezakt. Want in Nederland is daar vaak discussie over. Daar wordt echt beoordeeld volgens het ‘poldermodel’, vindt Alvares.
Verschillen
“Je kunt in Roemenië precies vertellen dat je gezakt bent omdat je twee keer dit verkeerd deed, en één keer dat. Ik vind het ook wel interessant dat er altijd een andere leerling meerijdt. Het is leuk om dergelijke verschillen tussen EU-landen te constateren en over de voor- en nadelen na te denken”, zegt Alvares.
“Maar ik geloof niet dat de Roemeense strafpunt-methode beter in staat is om de rijvaardigheid volledig te beoordelen dan de CBR-methode. Want het verschil tussen slagen en zakken kan hier zijn dat je één keer per ongeluk de motor laat afslaan. En daar heb ik dan ook wel mijn vraagtekens bij.”
Bart Pals
Het beoordelingsformulier wordt ingevuld door de Roemeense rijinstructeurs:
Lees ook:
