Bijna alle rijscholen geven weer praktijklessen, 96 procent is opgestart. Het inloggen en reserveren van examens bij het CBR is na de herstart een grote bron van frustratie geweest voor veel rijscholen. Zo ook het verbod om niet met meer dan twee mensen in de lesauto te zitten. Dat blijkt uit een enquête van vakblad RijschoolPro over het verloop van de eerste weken sinds het opheffen van het lesverbod. 

De enquête van RijschoolPro werd door bijna 500 mensen ingevuld. Het merendeel van de respondenten is zelfstandig instructeur, namelijk 75 procent. De rest heeft een bedrijf met 1 tot 10 medewerkers (19 procent) of 11 tot 100 medewerkers (5 procent). Bijna alle respondenten geven les in de auto, maar ook rijscholen voor andere rijbewijzen zoals de motor, vrachtwagen en bus zijn goed vertegenwoordigd.

Vrijwel iedereen in de branche is weer gestart met praktijklessen. 70 procent van de instructeurs deed dat direct op 11 mei toen het verbod op rijlessen werd opgeheven vanuit de overheid. De rest startte in de weken daarna. Op 1 juni is slechts 3 procent (nog) niet gestart. Een respondent heeft daarvoor een heldere reden: hij geeft uitsluitend les voor het T-rijbewijs, zolang die examens nog niet worden afgenomen, start hij niet met lessen. (update: vanaf 15 juni worden deze examens weer afgenomen) Andere instructeurs die (nog) geen praktijklessen geven, zijn thuis omdat ze de situatie rondom het coronavirus nog te risicovol vinden of zelf in de risicogroep vallen. Een enkeling geeft aan te zijn gestopt met de rijschool. 

Protocol 

Om veilig te herstarten hebben de brancheverenigingen gezamenlijk een veiligheidsprotocol opgesteld. Slechts een kwart van de respondenten zegt dit protocol volledig toe te passen. In het protocol staat onder meer dat een mondkapje niet nodig is. Wel moet op voorhand triage plaatsvinden en het lesvoertuig moet tussen de lessen door gelucht en gedesinfecteerd worden. 

Mondkapje op 

De triage vooraf is een landelijke verplichting voor alle contactberoepen. Slechts 84 procent van de instructeurs geeft aan daadwerkelijk de controlevragen aan de leerling te stellen. Ook het doorluchten tussen de lessen door doet niet iedereen even trouw; 71 procent zet ten minste tien minuten ramen en deuren van het lesvoertuig open tussen de lessen door. In een eerdere enquête van RijschoolPro lagen de cijfers anders. Toen gaf slechts de helft van de respondenten aan de auto te luchten. Het schoonmaken wordt serieuzer genomen, 88 procent desinfecteert de auto tussen twee lessen door. 

Een kwart van de instructeurs geeft aan met een mondkapje te rijden. Ook wordt aan leerlingen gevraagd een mondkapje te dragen. Dat percentage is gelijk aan wat instructeurs in een eerdere enquête hebben aangegeven. Ongeveer één op de tien instructeurs draagt ook beschermende handschoenen tijdens de les. Zij laten leerlingen ook handschoenen dragen. Veel instructeurs geven in het commentaarveld van de enquête aan de keuze om wel of geen mondkapjes of handschoenen te gebruiken aan de leerling te laten.

Sommige respondenten gaan nog een stapje verder met de voorzorgsmaatregelen, bijvoorbeeld door de leerlingen ieder een eigen stuur- en stoelhoes tijdens de les te laten gebruiken. Anderen laten de leerling voor het instappen de handen desinfecteren en zelf voorafgaand aan de les de auto schoonmaken. 

Kuchschermen 

Het zogeheten taxirijden, ofwel met de ene leerling de volgende ophalen, is niet toegestaan. In de auto mogen slechts twee mensen zitten die niet uit hetzelfde huishouden komen. Op deze regel wordt door de veiligheidsregio’s gehandhaafd. De uitkomst van het RDW-onderzoek naar kuchschermen kan hierin verandering brengen, het ministerie komt binnenkort met uitsluitsel hierover. 

Lesprijs 

De extra tijd en kosten die gemaakt worden vanwege het doorluchten, gebruik van schoonmaakmiddelen, mondkapjes en niet langer taxirijden blijken geen of slechts minimaal redenen om een hoger bedrag te vragen voor 60 minuten rijles. De gemiddelde verhoging komt uit op één euro. 

Mocht nu blijken dat het CBR voor 2021 de tarieven verhoogd (bijvoorbeeld vanwege de jaarlijkse inflatie), dan willen zeven op de tien rijscholen wél het eigen tarief verhogen. 

Steunmaatregelen 

Een kwart van de Nederlandse rijscholen maakt nog altijd gebruik van de steunmaatregelen. Dat rijlessen weer zijn toegestaan, betekent niet dat het ‘business as usual’ is voor de sector. De maatregelen zijn er voor inkomensverlies door de impact van het coronavirus, ook nu het lesverbod is opgeheven, kan er van de steun gebruik worden gemaakt. 15 procent van de sector leunt op de de NOW-regeling, die afhankelijk van het omzetverlies tot 90 procent van de personeelskosten dekt. Nog eens 13 procent maakt gebruikt van de TOZO 2, een regeling voor zelfstandigen om tot een minimuminkomen te komen. 

Dat er steun nodig is, heeft zowel met de nog geldende beperkingen te maken, als met de beperkte beschikbaarheid van examens bij het CBR. Een respondent legt uit: “Ik kan wel nieuwe leerlingen aannemen, maar zij kunnen pas in september of oktober afrijden. Ja, als ik mazzel heb, lukt het om eerder iets te plannen, maar niet voor die hele groep. Leerlingen die ik voor corona al had, hebben ook voor die tijd al hun lesgeld betaald en dat geld was nodig om de twee maanden door te komen.”  

Opstartproblemen bij het CBR 

De praktijkexamens bij het CBR zijn vanaf 18 mei weer opgestart. Van ongeveer de helft van de rijscholen zijn er ondertussen leerlingen afgereden. Het CBR krijgt een gemiddelde van 3,1 sterren (van maximaal 5) voor het verloop van die examens. 

Instructeurs lopen echter tegen veel problemen aan bij het rijvaardigheidsbureau. Onder meer de inlogproblemen in de eerste periode en de lange wachttijden voor examens voor nieuwe leerlingen worden genoemd als struikelblok. “Ik heb het minstens vijftig keer moeten proberen voordat ik kon inloggen en inboeken. Het is begrijpelijk, maar ook heel erg vervelend, want wij krijgen de boze leerlingen op ons dak.” 

Iemand anders schrijft: “Het is pas na twee dagen gelukt om toegang te krijgen tot TOP. En toen kon ik alleen één faalangstexamen en één herexamen reserveren. Voor alle overige uitgestelde B-examens en -toetsen was geen enkele capaciteit beschikbaar. Na enkele dagen proberen heb ik stapsgewijs toch ook deze kunnen reserveren, hetzij met lange wachttijden.” 

Ook wordt aangegeven dat grotere rijscholen profiteren van de inlogmoeilijkheden. Een zelfstandige schrijft in de toelichting: “Ik heb niemand op kantoor die de hele dag probeert examens te boeken. Daardoor sta ik 1-0 achter.” 

Tijdens het examen moeten de instructeurs op de CBR-locatie wachten, dat is vaak buiten en zonder voorzieningen als een stoel, koffie of afdak tijdens de regen. Ook dat zorgt voor frustratie bij de rijscholen. 

Gestopt 

Verder nog opmerkingen op hoe de coronacrisis de rijschoolbranche raakt? Zeker, blijkt uit de enquête. Veel rijscholen worstelen ermee dat het taxirijden niet mogelijk is, een respondent zegt dat dit tot wel drie uur per dag vertraging oplevert. Twee respondenten geven aan gestopt te zijn met de rijschool vanwege het tijdelijke lesverbod en de maatregelen die nu nodig zijn. Nog iemand zegt deze maand te gaan stoppen. Uit data van de KvK die RijschoolPro heeft opgevraagd is te concluderen dat er gedurende de coronastop vier rijscholen zijn uitgeschreven.

Toch zijn er ook positieve geluiden te horen. “Ik heb erg veel nieuwe aanmeldingen de laatste week. Ik denk dat er veel mensen een rijbewijs willen halen om zo het openbaar vervoer te vermijden.” 

De ontwikkelingen op het gebied van het coronavirus gaan snel en raken de rijschoolsector hard. RijschoolPro houdt een dossier bij over dit onderwerp.