Rijschoolbranche: rijinstructeur mag geen beginnende bestuurder zijn

Een meerderheid van de rijschoolbranche (60 procent) vindt dat een rijinstructeur geen beginnende bestuurder mag zijn. Dat blijkt uit een enquête die vakblad VerkeersPro hield onder rijinstructeurs. Daarnaast vindt een groot deel dat een rijinstructeur de Nederlandse taal goed moet beheersen (71 procent) en minstens een mbo-opleiding moet hebben gevolgd (79 procent).

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu en Tweede Kamerleden hebben aan de branche gevraagd hoe zij de Wet Rijonderricht Motorrijtuigen (WRM) concreet willen invullen. De drie brancheverenigingen FAM, VRB en BOVAG hebben in een zogeheten startdocument aan de politiek hun wensenlijst bekendgemaakt.

In aanloop naar de aanpassing van de WRM, onderzoekt VerkeersPro wat haar lezers graag zien veranderen. De enquête is verstuurd naar de ruim 10.000 nieuwsbrief-abonnees van VerkeersPro. 2.466 professionals uit de branche, voornamelijk rijschoolhouders en rijinstructeurs, namen deel aan het onderzoek. Ook de instroomeisen voor rijinstructeurs komen in dit onderzoek aan bod.

Beginnende bestuurders

Momenteel is het voor 18-jarigen mogelijk om direct na het behalen van het rijbewijs al het diploma tot rijinstructeur te halen. Het weren van beginnende bestuurders bij de opleiding tot rijinstructeurs zou met name gevolgen kunnen hebben bij familiebedrijven, waar zonen of dochters vaak zo vroeg mogelijk worden klaargestoomd als rijinstructeur, om op langere termijn de rijschool over te nemen. De instapleeftijd verhogen zou ertoe kunnen leiden dat jongeren zich gaan oriënteren op andere beroepen.

Aan welke instroomeisen moet iemand voldoen die rijinstructeur wil worden? Meerdere antwoorden zijn mogelijk.

“De mogelijkheid dat iemand na zijn 18e het WRM-bewijs kan behalen als hij of zij nog maar net het rijbewijs heeft, is helemaal van de zotte”, schrijft een van de deelnemers aan de enquête. “Die persoon kan nog geen rijles geven omdat de ervaring en inzicht nog totaal niet zijn ontwikkeld.”

Verder vindt een ruime meerderheid (71 procent) dat een rijinstructeur moet beschikken over een goede beheersing van de Nederlandse taal. “Ik vind het verbazingwekkend dat ik instructeurs tegenkom de heel slecht Nederlands kunnen!”, schrijft een instructeur. Overigens zijn van alle respondenten die de enquete van VerkeersPro hebben ingevuld, slechts 8 jonger dan 23 jaar.

‘Net als bij 2toDrive’

In de reacties wordt eveneens een vergelijking gemaakt met de begeleiders in het project 2toDrive. Jongeren kunnen vanaf hun 17e kunnen examen doen. Wanneer ze geslaagd zijn, mogen ze tot hun 18e verjaardag de weg op onder begeleiding van zelf uitgekozen coaches.

Het opvallende is dat aan deze coaches op bepaalde vlakken hogere eisen worden gesteld dan aan rijinstructeurs: begeleiders moeten minstens 27 jaar oud zijn en en minimaal vijf jaar in het bezit zijn van het rijbewijs B. Het rijbewijs mag niet zijn ingenomen of ongeldig verklaard. Ook mag er geen rijontzegging zijn opgelegd in de vier voorgaande jaren. “Stel dezelfde eisen aan rijinstructeurs als bij de begeleiderspas: minimaal vijf jaar een rijbewijs en geen heftige overtredingen in het verleden hebben gemaakt”, schrijft een van de geënqueteerden.

Vooropleiding

Daarnaast wordt in de branche gediscussieerd over welk instapniveau iemand moet hebben om aan de opleiding tot rijinstructeur te beginnen. Op dit moment moeten rijinstructeurs nog een schooldiploma hebben op minimaal het niveau mavo, vmbo, lbo of vbo. Wie niet over het juiste diploma beschikt, kan bij IBKI een geschiktheidstest doen.

Brancheverenigingen VRB en FAM vinden dat de mogelijkheid van deze entreetoets voor mensen die over geen enkele schooldiploma beschikken, moet worden geschrapt. Ook willen zij de voorwaarde een schooldiploma op vmbo TL-niveau handhaven. BOVAG ziet graag dat er een vooropleiding wordt geëist op minstens mbo 3-niveau voor nieuwe rijinstructeurs. In tegenstelling tot VRB en FAM, is BOVAG vóór behoud van de geschiktheidstoets wanneer een kandidaat-rijinstructeur niet aan de vooropleidingseis van mbo 3-niveau voldoet.

In het onderzoek van VerkeersPro heeft 79 procent aangegeven dat de eis voor de vooropleiding moet worden verzwaard tot minstens mbo-niveau. Ruim eenderde vindt dat dit zelfs minstens mbo niveau 3 moet zijn, al zien veel instructeurs zelfs graag mbo 4 of hbo als eis worden ingevoerd.

Didactisch vermogen

Van de respondenten had 12 procent nog andere ideeën wat betreft de instroomeisen. Daarin wordt met name over sociale vaardigheden gesproken, net als het vermogen om de leerstof over te brengen op de leerling. Enkele suggesties:

• “Goede rijvaardigheid, communicatief vaardig, representatief, goed om kunnen gaan met verschillende type personen, onderwijzend vermogen, maatschappelijke kennis.”
• “De persoon moet in staat zijn de leerstof over te brengen en voldoende didactisch onderlegd zijn, dit is niet perse afhankelijk van zijn opleidingsniveau.”
• “Starters die na de opleiding zelfstandig verder willen moeten een goed sluitend bedrijfsplan kunnen maken.”
• “In het bezit zijn van meerdere rijbewijscategorieën. Dit vergroot de kennis van de instructeur ook ten aanzien van andere weggebruikers.”
• “Indien de opleiding met goed gevolg afgelegd kan worden dan zijn er toch geen minimum instroomeisen nodig? Als iemand niet kan slagen voor het WRM certificaat dan heeft hij/zij een te laag niveau en stroomt deze kandidaat ook niet de branche binnen.”

Verklaring Omtrent Gedrag

Een aantal veranderingen in de WRM staan al op de planning. Het gaat om aanpassingen waar geen nieuw wetsvoorstel voor nodig is, zoals het toevoegen van een foto op de WRM-pas, het terugschroeven van het aantal praktijkbegeleidingen van twee naar één in vijf jaar en het verplichten van een Verklaring Omtrent Gedrag voor rijinstructeurs. Minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu kondigde onlangs aan dat nog dit jaar een nota van wijzigingen wordt verstuurd naar de Tweede Kamer.

De rijschoolbranche lijkt achter deze VOG-maatregel te staan: maar liefst 85 procent van de respondenten vindt dat een VOG verplicht moet worden gesteld voor rijinstructeurs.

Moet een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) verplicht worden gesteld voor rijinstructeurs?

Overigens is niet iedereen overtuigd van het effectiviteit van een VOG, maar een meerderheid ziet deze verklaring desondanks als een toegevoegde waarde. Enkele toelichtingen:

• “Een VOG zal niet zaligmakend zijn maar je zal een paar rotte appels uit de industrie halen.”
• “Dit lijkt me logisch als je een groot gedeelte van de dag één op één zit met een (vaak nog) minderjarige leerling. Daar wil je als ouder geen ‘ongeschikte’ rijinstructeur naast hebben zitten.”
• “Een VOG verhoogt mijner inziens de ‘status’ van het beroep.”
• “VOG is een wassen neus.”
• “Iedereen die een rijschool zoekt kan in dit tijdperk van internet volop reverenties en gegevens vinden betreffende de rijschool en/of de instructeur.”

Vervolg enquête

In de enquête van VerkeersPro komen diverse onderwerpen aan bod, zoals opleiding voor rijinstructeurs, kwaliteit van examinatoren, bijscholing en de sanctie. Maar ook actuele thema’s zoals de VOG-eis en het gebruik van ADAS (rijondersteuning zoals cruise control) tijdens rijlessen. Tijdens de zomermaanden publiceert VerkeersPro per thema over de uitkomsten van het onderzoek. Vervolgens krijgen de brancheverenigingen, CBR en IBKI de mogelijkheid te reageren op de uitkomsten. Lees ook de eerder verschenen verhalen naar aanleiding van de enquête.

Lees ook:

• • Rijschoolbranche verdeeld over oplossing wachttijden CBR
  • Rijinstructeurs ontevreden over inkomen: ‘de marges zijn te klein’
  • Enquête rijschoolbranche: schaf praktijkbegeleiding in deze vorm af