Leven na de Rijscholenkiezer: ‘We zijn weer terug bij af’

Het aangekondigde einde van de Rijscholenkiezer kwam niet bepaald als een verrassing voor de branche. De naam van de vergelijkingswebsite voor rijscholen, geïnitieerd door de overheid om kwaliteit in de branche meer te waarborgen, was te zeer besmet geraakt om nog van toegevoegde waarde te kunnen zijn. Brancheorganisatie FAM vindt het jammer maar begrijpelijk dat de stekker eruit gaat. Zo ook BOVAG Rijscholen, dat verwijst naar de oorsprong van het plan. “We zijn weer terug bij af.”

Gisteren maakte TeamAlert, de uitvoerder van de vergelijkingswebsite, bekend per 1 juli de website van Rijscholenkiezer offline te halen. In een rechtszaak werd bepaald dat de subsidie aan de onafhankelijke vergelijker wordt stopgezet, en daarmee is het perspectief compleet weg.

Opstart in 2014

Op dinsdag 7 oktober 2014 werd de Rijscholenkiezer officieel gelanceerd. Rijscholen kregen de kans een account te activeren. Vervolgens werd een compleet beeld van de rijschool weergegeven op basis van slagingspercentages (30%), klantenreviews (30%) en ingevulde gegevens (zoals al dan niet aangesloten zijn bij een brancheorganisatie, jaar van oprichting). CBR, brancheorganisaties en IBKI scharen zich achter het plan.

Een vergelijkingswebsite was destijds niet uniek; dergelijke projecten waren er al meer in de branche. Uniek was echter wel dat het ontwikkeld werd in opdracht van de overheid en zo ook door hen financieel ondersteund en daarmee onafhankelijk in de markt. “We hebben niet de illusie dat we met de website alle problemen in de rijschoolbranche kunnen oplossen. Maar we kunnen wel proberen jongeren en ouders te helpen bij het zoeken naar een goede en betrouwbare rijschool”, zei TeamAlert destijds.

Concurrentie boos

Al een paar dagen na de lancering van de Rijscholenkiezer begonnen concurrerende, commerciele reviewsites in de branche zoals Klantenvertellen en Rijschoolregister te klagen. Zij vonden dat er sprake was van oneerlijke concurrentie en een marktverstorend initiatief door de subsidie van de overheid en dienden een bezwaarschrift in. Ze vinden dat er een eerlijke aanbesteding had moeten komen voor het bouwen van de Rijscholenkiezer.

De partijen noemen de nieuwe website een ’tranentrekker’. “Er zijn geen spelregels of gebruikersvoorwaarden, en iedereen kan een review schrijven zonder dat hij klant is geweest van een bepaalde rijschool.” Met zeven partijen wordt gekeken naar een juridische procedure.

Minister Schultz veegt drie maanden later het bezwaar van tafel, en stelt dat het geen valse concurrentie betreft omdat TeamAlert ‘het algemeen belang dient’ en daardoor een subsidieregeling niet langs de Europese Commissie hoeft. Rijschoolregister laat direct weten naar de rechter te stappen.

Commentaar van rijscholen

Nog geen week na de lancering merken ook rijscholen en brancheorganisaties dat de Rijscholenkiezer nog heel wat kinderziektes bevat. FAM, VRB en BOVAG schrikken ervan en pleiten ervoor dat het snel onmogelijk is om zomaar van iedere rijschool een review te schrijven. Daarnaast zijn rijscholen niet te vinden op regio wanneer een bepaalde plaatsnaam niet in hun bedrijfsnaam zit, en zijn rijinstructeurs alleen te vinden op doopnaam en niet op roepnaam.

De branchevoorzitters vragen zich af of TeamAlert de Rijscholenkiezer niet eerst had moeten doorontwikkelen, maar krijgen wel melding dat de organisatie zich de kritiek aantrekt en snel naar een oplossing zoekt. Ook voor het feit dat leerlingen een mailtje krijgen om een review te schrijven na hun examen, maar deze verdwijnt vaak in de spambox.

Rijscholen zien door de vele beperkingen de Rijscholenkiezer nog niet bepaald zitten. Slechts 1.650 van de 8.000 rijscholen activeert het account. Vooral het feit dat collega’s zomaar slechte reviews over andere rijscholen kunnen schrijven, maakt voor hen het nut van de website niet aanwezig.

Beslommeringen

Ondertussen gaan de beslommeringen door. De website wordt mondjesmaat verbeterd, maar niet tot tevredenheid van de branche. Ook Klantenvertellen stapt ondertusssen naar de rechter, begin 2015. Het aantal rijscholen dat zich registreert, blijft ver achter. Waar zij het transparante middel als kwaliteitsborging hadden moeten omarmen, zetten ze zich er steeds meer vanaf en motiveren ze hun leerlingen niet om een review te schrijven.

Eind 2015 komt een stevigere ingreep van TeamAlert; de Rijscholenkiezer gaat van een open naar een gesloten reviewsysteem en leerlingen krijgen een gepersonaliseerde link via het CBR alvorens ze op examen gaan. De brancheorganisaties werkten mee aan de verbeteringen en scharen zich nogmaals achter het initiatief.

Al snel blijkt ook deze variant echter niet waterdicht. Met wat kwade wil is het mogelijk om alsnog een review te schrijven van een rijschool. TeamAlert is niet blij met de aanhoudende heksenjacht tegen de website; “Het lijkt bijna alsof er partijen in de rijschoolbranche zijn die niet zitten te wachten op transparantie”, zegt directeur Marlies den Ouden.

Subsidie teruggefloten

In april 2016 volgt de nekslag voor de spartelende Rijscholenkiezer. De rechter bepaalt dat de ruim 200.000 euro aan subsidie die TeamAlert tot dat moment had ontvangen voor de vergelijkingswebsite onrechtmatig was verstrekt door de overheid en wordt met terugwerkende kracht teruggedraaid en voor de toekomst stopgezet. De website blijft online, maar het ministerie en TeamAlert gaan in overleg over het vervolg.

RijschoolRegister is heel blij dat zij na jaren in het gelijk is gesteld door de rechter. “Het was een slepend proces”, vertelt Joost Aanen, een van de oprichters. “We hebben jaren veel moeite gestopt in het bouwen van het platform, zonder enige externe investering. Een partij die meer dan 200.000 euro aan kapitaalinjectie kreeg vanuit de overheid en met dat geld de concurrentie is aangegaan heeft uiteindelijk onze groei geremd.”

Stekker eruit

Eind juni 2016 komt de al verwachte mededeling dat TeamAlert en het Ministerie de stekker uit de Rijscholenkiezer trekken. TeamAlert ziet geen mogelijkheden meer om het online platform op onafhankelijke wijze voort te zetten. Voor FAM-voorzitter Ruud Rutten was dit ook geen verrassing, maar jammer vindt hij het zeer zeker. “Een onafhankelijke site had heel de branche goed kunnen gebruiken. Maar ik ben niet tevreden met wat er stond en daarnaast heeft het allemaal veel te lang geduurd.”

En dat ging ten koste van de geloofwaardigheid van de Rijscholenkiezer. “De naam was besmet, rijscholen gingen zich er tegen afzetten”, zag Rutten. “Uiteindelijk heeft TeamAlert zelfs de brancheorganisaties gevraagd om de website over te nemen, maar wij hebben daar de financiële middelen niet voor.”

Terug naar de overheid

Bij BOVAG Rijscholen is de stopzetting ook geen verrassing. Daar wordt wel direct terug gedacht aan de oorsprong van de Rijscholenkiezer. “De minister wilde destijds geen maatregelen treffen om de branche te professionaliseren”, vertelt woordvoerder Tom Huyskens. “Niets kon, en toen is dit maar verzonnen. Maar nu dit is weggevallen, zijn we weer terug bij af.”

En dat gaat het ministerie bij het volgende overleg dan ook te horen krijgen. “Wij hebben een rekening open staan bij het ministerie om de branche op te trekken naar een hoger niveau. Dus wij zijn heel benieuwd waar ze nu mee komen.”

Lars Verpalen